Agenda a Chofnodion

Derbyniwyd ymddiheuriadau am absenoldeb gan y Cynghorwyr G. Jones ac E. Thomas.

Ni chafwyd dim datganiadau ynghylch buddiannau personol na chwip waharddedig.

Dywedodd y Cadeirydd nad oedd dim cwestiynau wedi dod i law gan y cyhoedd.

Ystyriodd y Pwyllgor adroddiad a oedd yn rhoi trosolwg o'r ffyrdd helaeth y mae'r Adran Addysg a Gwasanaethau Plant yn cefnogi ein hysgolion, unedau cyfeirio disgyblion a lleoliadau arbenigol o ran llesiant dysgwyr a staff.

Mae'r adran yn parhau i weithio ochr yn ochr ag ysgolion yn ymateb i anghenion newidiol dysgwyr, teuluoedd a staff, wrth iddi barhau i fynd i'r afael â phandemig COVID.  Mae'r heriau llesiant sy'n wynebu ysgolion yn fwyfwy amlwg a chymhleth, gan ychwanegu pwysau ychwanegol ar staffio.

Roedd yr adroddiad yn nodi:-

-       yr hyn sy'n hysbys am lesiant staff a disgyblion ar hyn o bryd;

-       sut mae'r Tîm Gwella Ysgolion yn cefnogi llesiant ei staff a'i ddysgwyr;

-       mentrau cymorth pellach;

-       y Gwasanaeth Seicoleg Addysg a Phlant a'r Tîm Iechyd Emosiynol;

-       cymorth corfforaethol a chymorth arall sydd ar gael.

Roedd yr adroddiad hefyd yn cynnwys y wybodaeth ddiweddaraf am awyru a monitro CO₂ mewn ysgolion a pha fesurau sy'n cael eu cymryd i sicrhau awyru da er mwyn helpu i atal lledaeniad Covid.

Codwyd y cwestiynau/sylwadau canlynol wrth drafod yr adroddiad:-

• Mewn ymateb i gwestiwn ynghylch a oedd unrhyw batrwm adnabyddadwy yn y data a gasglwyd, rhoddwyd gwybod i'r Pwyllgor nad oedd patrwm ar y cyfan, fodd bynnag, efallai bod teuluoedd o gefndiroedd mwy difreintiedig yn wynebu mwy o heriau.  Roedd yn bwysig nodi bod heriau gwahanol yn codi mewn gwahanol ardaloedd gan fod yr heriau'n newid dros amser;
• Pan ofynnwyd sut mae Rhwydweithiau Cymheiriaid i Gymheiriaid yn gweithio, rhoddwyd gwybod i'r Pwyllgor mai fforwm gr?p yw hwn lle mae penaethiaid yn dod at ei gilydd i rannu pryderon a phrofiadau.  Yn ogystal, os oes angen cymorth pellach ar unrhyw bennaeth yna trefnir hynny ac mae yna hefyd gyfeirio at gymorth sydd ar gael gan sefydliadau allanol;
• Mynegwyd pryder ynghylch y cynnydd mewn syniadau hunanladdol ac ymgeisiau i gyflawni hunanladdiad a'r ffaith y gall gymryd hyd at 3 wythnos cyn y gellir gweld cwnselydd oherwydd rhestrau aros a gofynnwyd i swyddogion a oes mesurau diogelu ychwanegol yn cael eu rhoi ar waith os yw'r risg yn uchel.  Sicrhawyd yr Aelodau, os nodir angen sylweddol ar ddechrau'r cwnsela, bod y plant hynny'n cael sylw'n gyflym.  Pan fydd unrhyw ddisgybl yn achosi pryderon, caiff ysgolion gefnogaeth gadarn ar unwaith gan y seicolegwyr addysg a'r timau diogelu.  Darperir cymorth uniongyrchol i'r person ifanc a'i deulu;
• Gofynnwyd i swyddogion am lefel y cynnydd.  Rhoddwyd gwybod i'r Pwyllgor fod 58 o achosion o hunanladdiad neu syniadau hunanladdol wedi'u cyfeirio at y gwasanaeth cwnsela yn 2020/21 o gymharu â 38 yn y flwyddyn flaenorol. Roedd hyn yn gynnydd eithaf sylweddol ond dyma'r darlun cenedlaethol hefyd;
• Cyfeiriwyd at y pwysau digynsail sylweddol a roddwyd ar rieni yn ystod y pandemig o ran addysg yn y cartref a materion cysylltiedig eraill a chyfeiriwyd at y ffaith nad oedd yr adroddiad yn cyfeirio at ymgysylltu â rhieni h.y. helpu rhieni i helpu eu plant.  Rhoddwyd gwybod i'r Pwyllgor fod llawer o ysgolion yn ymwneud â'r Rhaglen Iechyd a  ...  Gweld y cofnodion lawn ar gyfer eitem 4.

Ystyriodd y Pwyllgor Strategaeth 10 Mlynedd yr Adran Addysg a Gwasanaethau Plant a oedd yn dwyn ynghyd feddylfryd strategol, gweledigaeth gyfunol, datganiadau cenhadaeth a blaenoriaethau'r adran dros y 10 mlynedd nesaf.  Gweledigaeth arfaethedig newydd yr adran oedd "Sicrhau bod pob plentyn a pherson ifanc yn cael eu gwerthfawrogi a'u gwerthfawrogi'n gyfartal".

Mae'r strategaeth yn adeiladu ar yr arfer sy'n gwella a oedd eisoes yn amlwg yn y gwasanaeth addysg, er mwyn darparu'r un cyfle i bob dysgwr â chanlyniadau cyson rhagorol. Mae'n nodi gweledigaeth glir ar y cyd ar gyfer y rôl y mae gwasanaethau addysg yn ei chwarae o ran datblygu cymunedau bywiog ac economi lewyrchus yn Sir Gaerfyrddin yn y dyfodol. Bydd y strategaeth lefel uchel hon yn cael ei gweithredu drwy gynlluniau adrannol ac is-adrannol a bydd hefyd yn amlwg mewn Cynlluniau Datblygu Ysgolion.

Gofynnwyd i'r Pwyllgor ystyried a rhoi sylwadau ar y materion canlynol a llunio barn arnynt i'w cyflwyno i'r Cabinet i'w hystyried:-

1. A yw'r Strategaeth yn bodloni'r nodau fel y nodwyd yn yr adroddiad?

2. A yw'r 20 Darn Diben yn berthnasol ac a ydynt yn adlewyrchu dyheadau'r

    Cyngor Sir?

3. A ellir gwella'r Strategaeth mewn unrhyw ffordd?

Cyflwynwyd y cwestiynau/sylwadau canlynol wrth drafod yr adroddiad:-

·         Pan ofynnwyd sut yr ymgynghorodd swyddogion ag ysgolion ar y strategaeth, rhoddwyd gwybod i'r Pwyllgor y cynhaliwyd ymgynghoriad ar ddwy lefel – cynhaliwyd tri gweithdy gyda phenaethiaid a chynhaliwyd ymgynghoriad hefyd gyda chynghorau ysgolion uwchradd;

·         Cyfeiriwyd at y ffaith y bydd carfan sylweddol o blant y mae'r pandemig wedi effeithio arnynt dros y 10 mlynedd nesaf yn mynd drwy'r system ysgolion a phwysleisiwyd yr angen i sicrhau nad oes unrhyw blant yn llithro drwy'r system.  Esboniodd y Cyfarwyddwr fod Dyheadau 2, 4 a 5 yn y strategaeth wedi'u hysgrifennu'n benodol gyda hynny mewn golwg.  Mae llawer o'r dyheadau lefel uchel hyn wedi'u hysgrifennu gan gofio y byddwn yn delio ag effeithiau'r pandemig am amser maith;

·         Cyfeiriwyd at y ffaith bod argaeledd staff sydd â phrofiad perthnasol a sgiliau dwyieithog yn parhau i fod yn her i'r Awdurdod.  O ran y Strategaeth 10 Mlynedd a'r Cynllun Strategol Cymraeg mewn Addysg, gofynnwyd i swyddogion sut y bydd yr Awdurdod yn mynd i'r afael â'r materion hyn h.y. sut y byddwn yn recriwtio'r holl staff sydd â sgiliau iaith angenrheidiol a sut y byddwn yn cadw'r staff hynny.  Esboniodd y Cyfarwyddwr mai o dan y strategaethau hyn mae'r cynlluniau busnes adrannol sy'n cynnwys y manylion mewn perthynas â sut yr ydym yn cefnogi'r strategaethau.  Mae llawer o staff wedi cymryd rhan mewn dysgu ar-lein yn ystod y pandemig ac mae addysgu'n dal i fod yn alwedigaeth ddeniadol gyda nifer uchel yn ymgymryd â hyfforddiant athrawon ar hyn o bryd;

·         Pan ofynnwyd sut y bydd y strategaeth yn gysylltiedig â mesuriadau y gellir eu monitro megis Dangosyddion Perfformiad Allweddol ac amserlenni, eglurodd y Cyfarwyddwr fod swyddogion yn trafod ar hyn o bryd yngl?n â'r ffordd orau o fesur cynnydd o ran yr 20 dyhead lefel uchel;

·         O ran dyhead  ...  Gweld y cofnodion lawn ar gyfer eitem 5.

PENDERFYNWYD YN UNFRYDOL

6.1      nodi'r adroddiad;

6.2      bod sesiynau ymgysylltu ag ysgolion yn cael eu trefnu fel y nodir

yn yr adroddiad.

Ystyriodd y Pwyllgor restr o eitemau i'w hystyried yng nghyfarfod nesaf y Pwyllgor a drefnwyd i'w gynnal ar 23ain Rhagfyr, 2021.

Gan fod adroddiad ymgynghori ynghylch y gyllideb wedi'i symud i gyfarfod mis Ionawr, gan adael dim ond un adroddiad i'w ystyried yn y cyfarfod nesaf, gofynnwyd bod yr adroddiad "Timau o Amgylch y Teulu" y bwriedir ei gyflwyno yng nghyfarfod mis Ionawr yn cael ei gyflwyno yng nghyfarfod mis Rhagfyr.  Awgrymodd y Cyfarwyddwr y dylid rhoi'r teitl "Cymorth i Deuluoedd" i'r adroddiad a fyddai'n caniatáu cwmpas llawer ehangach.

PENDERFYNWYD nodi'r rhestr o eitemau sydd i'w hystyried yn y cyfarfod nesaf, gan gynnwys y newid uchod.

PENDERFYNWYD llofnodi yn gofnod cywir cofnodion cyfarfod y Pwyllgor a gynhaliwyd ar 8 Gorffennaf 2021.