Agenda item

Cafodd y Pwyllgor adroddiad, wedi'i gyflwyno gan yr Aelod Cabinet dros Newid Hinsawdd, Datgarboneiddio a Chynaliadwyedd, oedd yn rhoi'r wybodaeth ddiweddaraf am ystyried gorchymyn gwarchod mannau cyhoeddus ychwanegol ar gyfer Gorchmynion C?n Sir Gaerfyrddin. 

Yn ei gyfarfod ar 24 Tachwedd 2022, argymhellodd y Pwyllgor i gyflwyno gwaharddiad ledled y Sir o g?n yn mynd i gae chwaraeon wedi'i farcio a chyflwyno Hysbysiad Cosb Benodedig am y drosedd o beidio â gallu glanhau ar ôl eich ci.  Amlygwyd i'r aelodau bod Cyngor Cyfreithiol wedi nodi bod angen i unrhyw Orchymyn Gwarchod Mannau Cyhoeddus fod yn seiliedig ar dystiolaeth, ac yn ymateb cymesur i'r problemau a oedd yn digwydd.  O safbwynt cyfreithiol, ystyriwyd nad oedd digon o dystiolaeth wedi'i derbyn hyd yma i ddangos yn ddigonol bod cyflwyno Gorchymyn Gwarchod Mannau Cyhoeddus ledled y Sir i fynd i'r afael â'r broblem hon yn gymesur.

Yng ngoleuni hyn, rhoddodd yr adroddiad ddiweddariad i Aelodau'r Pwyllgor a'r opsiynau sydd ar gael i'r Awdurdod yn seiliedig ar gyngor cyfreithiol a roddwyd.  Roedd yr adroddiad yn cynnwys gwybodaeth a chymesuredd y dull arfaethedig o ymdrin â Gorchmynion Diogelu Mannau Agored Cyhoeddus ar gyfer baw c?n ar gaeau chwaraeon.  Gofynnwyd i'r Pwyllgor adolygu'r opsiynau canlynol a argymhellwyd fel y'u darperir yn yr adroddiad o ran mynd i'r afael â materion Ymddygiad Gwrthgymdeithasol sy'n Gysylltiedig â Ch?n.

·   Yr Awdurdod i ddrafftio ffurflen safonol a phecyn cymorth ar gyfer grwpiau chwaraeon / cynghorau tref a chymuned i'w cefnogi ar gyfer gweithredu cymunedol.

·   Darparu templed tystiolaeth i ddisgrifio natur a maint y broblem mewn lleoliadau penodol i gefnogi gorchmynion ychwanegol a allai fod yn briodol.

·   Cyflwyno Hysbysiad Cosb Benodedig am y drosedd o beidio â gallu glanhau ar ôl eich ci mewn mannau cyhoeddus.

Holwyd ynghylch y canlynol mewn perthynas â'r adroddiad:

·       Dywedwyd ei bod yn anodd i'r cyhoedd fod yn ymwybodol o le mae Gorchmynion Gwarchod Mannau Cyhoeddus ar waith, oherwydd y diffyg arwyddion, ac felly awgrymwyd bod mwy o arwyddion yn cael eu cyflwyno drwy gydweithio â Chynghorau Tref a Chymuned.

·       Dywedwyd y dylid rhoi'r pwerau i Swyddogion Cymorth Cymunedol o fewn Heddlu Dyfed-Powys i orfodi cyfraith y Gorchymyn Gwarchod Mannau Cyhoeddus fel y maent yn ei wneud mewn heddluoedd eraill yng Nghymru.

·       Wrth gyfeirio at nifer y cwynion a ddaeth i law, gwelwyd bod y nifer a nodwyd yn yr adroddiad yn ymddangos yn isel iawn o ystyried bod Aelodau sy'n cynrychioli Cynghorau Cymuned yn derbyn nifer uchel o g?ynion am faw c?n. Amlygwyd felly nad oedd achosion o faw c?n a chwynion yn cael eu hadrodd yn ffurfiol i'r Cyngor Sir. 

Wrth gytuno â'r pwynt a godwyd, dywedodd yr Aelod Cabinet dros Newid Hinsawdd, Datgarboneiddio a Chynaliadwyedd fod Aelodau Cyngor, rhai Cyngor Tref/Cymuned a'r Awdurdod, yn dueddol o ymdrin â materion baw c?n, ac eithrio'r cam ychwanegol i adrodd amdano i'r Awdurdod.  Mae hyn yn golygu nad yw'r Awdurdod yn cael y wybodaeth a'r dystiolaeth leol y mae mawr ei hangen i reoli'r mater.  Wrth gydnabod hyn, dywedwyd ei bod yn bwysig dangos yn glir yr hyn y mae'r broses yn ei gynnwys yn ystod y broses ymgysylltu.  Byddai hyn yn galluogi swyddogion gorfodi i gael eu defnyddio ar sail cudd-wybodaeth leol a dderbyniwyd.  Yn ogystal, gan gyfeirio at y sylw a godwyd yn gynharach ynghylch arwyddion, eglurodd yr Aelod Cabinet y byddai'r pecyn cymorth yn cael ei ddylunio i gynorthwyo Cynghorau Tref a Chymuned gydag arwyddion generig y gellir eu haddasu i fodloni anghenion yr ardal ac i gyd-fynd â phersbectif mwy lleol.

·       Mewn ymateb i ymholiad a godwyd o ran datganoli'r pwerau gorfodi i Gynghorau Tref a Chymuned, eglurodd yr Aelod Cabinet, er y byddai'n rhaid i'r pwerau gorfodi aros gyda'r Awdurdod, byddai'r data a gesglir yn deillio o'r Cynghorau Tref a Chymuned a fyddai'n darparu gwybodaeth hanfodol wrth alluogi'r Awdurdod i gyfeirio'r adnoddau cyfyngedig i ardaloedd lle mae problemau wedi'u nodi.  Byddai'r opsiwn a argymhellir o ddatblygu pecyn cymorth yn grymuso Grwpiau Chwaraeon a Chynghorau Tref a Chymuned i gasglu digon o dystiolaeth er mwyn cefnogi gwaith Swyddogion Gorfodi.

·       I gydnabod yr ardaloedd gwledig helaeth yn Sir Gaerfyrddin, gofynnwyd sut yr oedd yr her o gyfeirio adnoddau wedi'i goresgyn?  Eglurodd yr Aelod Cabinet fod yr Awdurdod yn cyflogi 8 Swyddog Gorfodi ar hyn o bryd i gwmpasu ardal gyfan Sir Gaerfyrddin ac felly byddai derbyn gwybodaeth leol gan y cyhoedd a Chynghorau lleol yn chwarae rhan sylweddol wrth gyfeirio a blaenoriaethu adnoddau'n effeithiol i'r ardaloedd lle mae angen sylw.

·       Cynigiwyd bod y pecyn cymorth ar gael i'r Pwyllgor Craffu wneud sylwadau ar ôl ei gwblhau.  Eiliwyd y cynnig hwn.  Croesawodd yr Aelod Cabinet ddiddordeb y Pwyllgor mewn derbyn y pecyn cymorth a byddai'n sicrhau ei fod ar gael i wneud sylwadau cyn iddo fynd yn fyw.

·       Mewn ymateb i sylw cynharach ynghylch Swyddog Cymorth Cymunedol yr Heddlu, codwyd bod ganddynt y pwerau i orfodi yn achos torri Gorchymyn Gwarchod Mannau Cyhoeddus ar hyn o bryd, ond roedd yn ymddangos nad hon oedd y flaenoriaeth.  Awgrymwyd bod yr Aelod Cabinet yn cysylltu â'r Cwnstabl Heddlu a/neu'r Comisiynydd i ofyn am eu sylwadau ac adrodd yn ôl i'r Pwyllgor.

PENDERFYNWYD YN UNFRYDOL:

7.1      dderbyn yr adroddiad;

7.2     bod y Cabinet yn nodi ac yn ystyried y sylwadau a godwyd gan y Pwyllgor wrth iddo ystyried yr opsiynau a argymhellir mewn perthynas â mynd i'r afael â Materion Ymddygiad Gwrthgymdeithasol sy'n gysylltiedig â Ch?n fel y nodir yn yr adroddiad.

7.3     bod y ffurflen safonol ddrafft a'r pecyn cymorth ar gyfer grwpiau chwaraeon / cynghorau tref a chymuned fel yr argymhellwyd yn yr adroddiad yn cael eu rhannu gyda'r Pwyllgor er mwyn iddo wneud sylwadau.