Agenda item

“‘Gyda chynnydd sylweddol yn y maint o blant sydd yn derbyn diagnosis swyddogol o PDA sef Pathalogical Demand Avoidance yn ran o’r proffeil Autistic, gai ofyn felly:-

Pa gynlluniau/ strwythurau sydd eisoes mewn bodolaeth gyda chi fel Adran Addysg i sicrhau tegwch addysgiadol hir a byr dymor i’r plant a pha adnoddau a hyfforddiant a dealltwriaeth sydd gyda chi mewn bodolaeth i chi fel Staff Adran Addysg, staff ysgolion a chanolfannau ac yn wir fel Cyngor’.”

“Gan fod cynnydd sylweddol yn nifer y plant sy'n cael diagnosis swyddogol o Anhwylder Osgoi Galwadau Patholegol (PDA), yn rhan o'r proffil Awtistig, a allaf ofyn:-

Pa gynlluniau/strwythurau sydd eisoes ar waith gyda chi yn yr Adran Addysg i sicrhau tegwch addysgol tymor hir a thymor byr i'r plant a pha adnoddau, hyfforddiant a dealltwriaeth sydd gennych ar waith i chi, sef staff yr Adran Addysg, staff mewn ysgolion a chanolfannau ac, yn wir, y Cyngor?” 

Ymateb gan y Cynghorydd Glynog Davies, yr Aelod Cabinet dros Addysg a'r Gymraeg:-

Rwy'n sylweddoli bod gennych bryder mawr yn y maes hwn. Mae'n fater cymhleth iawn ac rydych chi'n gwybod hynny ac mae llawer ohonom yn ymwybodol o hynny. Mae'n gwestiwn pwysig iawn ac mae'n gwestiwn personol i chi a hoffwn ddweud fy mod yn falch iawn bod y cyflwr hwn yn cael ei gydnabod. Os ewch chi'n ôl ychydig flynyddoedd, byddai label "plant drwg" wedi ei roi ar y rhai sydd bellach yn awtistig.  Rydym wedi symud ymlaen yn sylweddol ers hynny. Mae cynhwysiant a sicrhau'r gorau i bob dysgwr, ac rwyf am bwysleisio hynny – i bob dysgwr - yn ein sir, yn flaenoriaeth i ni.  Mae'n flaenoriaeth rydym yn ei hystyried yn rheolaidd yn yr Adran Addysg. Mae'r un mor bwysig i ni ddiweddaru ein gwybodaeth ein hunain, er mwyn gwneud yn si?r ein bod yn darparu'r gorau.  Mae gwybodaeth yn y maes hwn yn newid yn rheolaidd ac rydym yn dysgu amdano drwy'r amser ac mae ein dealltwriaeth yr un mor bwysig.  Sut mae mynd ati i ymateb i'r newyddion a gawn. Rwy'n deall, yn ôl Cymdeithas Genedlaethol Awtistiaeth, fod PDA yn broffil i ddisgrifio'r rhai lle mai'r prif nodwedd yw eu bod yn osgoi disgwyliadau a thasgau.  Mae gennym well dealltwriaeth o hyn drwy'r amser.  Mae'n broffil ar y sbectrwm ei hun.  Mae'n rhaid i chi gofio bod y sbectrwm awtistig yn un cymhleth ac eang iawn ond mae'r hyn rydym ni'n ei drafod nawr, sef PDA, yn broffil ar y sbectrwm awtistig. Mae'r plant a'r bobl ifanc yn osgoi gofynion o ddydd i ddydd. Maen nhw'n defnyddio strategaethau fel rhan o'r osgoi hwn os mynnwch chi.  Mae unigolion â PDA yn rhannu nodweddion awtistig, sef yr hyn sy'n gyfarwydd i lawer ohonom, ond mae ganddynt hefyd lawer o nodweddion eraill sy'n berthnasol i'r proffil PDA hwn.  Felly, gyda'r dysgwyr hyn, mae'n rhaid i ni weithio mewn ffordd wahanol iawn ac mae dulliau cydweithredol o addysgu a thasgau pob dydd cyffredin yn llawer mwy effeithiol wrth weithio gyda nhw fel unigolion.  Mae'n rhaid i mi bwysleisio bod PDA yn ddiagnosis cymharol newydd, ac rydym yn gwybod hynny, ond er ei fod yn newydd, mae Sir Gaerfyrddin wedi codi ymwybyddiaeth ohono ac rwyf am bwysleisio hynny.  Rydym wedi bod yn codi ymwybyddiaeth o'r cyflwr hwn.  Mae hyfforddiant sy'n cynnwys PDA yn bwysig iawn ac mae bellach wedi'i gynnwys yn narpariaeth hyfforddiant yr Awdurdod. Roedd yn rhaid i ni roi llawer o gamau ar waith ar unwaith i wneud yn si?r ein bod ni'n ymwybodol o'r cyflwr a sut i addasu ein ffordd o weithio. Erbyn hyn, mae holl ysgolion y sir yn ymwybodol o PDA, er ei fod yn eithaf newydd a'i fod yn rhan o'r sbectrwm awtistig. Darperir hyfforddiant a rhoddwyd yr hyfforddiant i'r rhai sy'n cydlynu Anghenion Dysgu Ychwanegol ac mae'r wybodaeth honno ar gael i holl staff ein hysgolion. Rydym yn rhannu'r wybodaeth hon ar ein systemau rhannu gwybodaeth.  Roedd gennym arbenigwr, Laura Kirby, i ddarparu modiwlau penodol i ni ac mae hyn i gyd ar gael ar-lein, ac mae fideos wedi'u paratoi ac maent ar gael hefyd i gefnogi disgyblion â PDA.  Gall ein hysgolion hefyd ofyn am gyngor arbenigol pellach gan ein Seicolegwyr os ydynt yn dymuno.  Mae gennym Swyddogion Cymorth Ymddygiad ac maent yn darparu cymorth i'n staff, ac mae gennym Athrawon Ymgynghorol ar gyfer Awtistiaeth sy'n arbenigwyr yn y maes hwn.  Pan fyddwn yn penodi staff i weithio ym maes awtistiaeth, mae'n rhaid iddynt feddu ar ddealltwriaeth benodol o PDA a sut i roi strategaethau ar waith. Yn aml iawn, rydym yn cyfeirio ysgolion at yr adnoddau gan y Gymdeithas PDA. Rwyf wedi edrych ar ei gwefan ac mae'n ardderchog, ac mae'n werth ei darllen. Mae'n faes sy'n gallu bod mor gymhleth ac rwy'n sylweddoli bod gan rieni bryder mawr am hyn ac rydym am gydweithio gyda rhieni drwy rannu gwybodaeth os yw'n bosibl. Yn aml iawn, efallai na fydd yr hyn sy'n gweithio i un dysgwr yn addas i ddysgwr arall, felly mae'n rhaid i ni drafod yn ofalus iawn.  Dros y flwyddyn academaidd nesaf, byddwn yn darparu hyfforddiant ymwybyddiaeth o PDA a bydd hyn yn hyfforddiant pellach.  Mae'n rhaid i'r broses rhannu gwybodaeth hon ddigwydd yn barhaus wrth i ni ddysgu mwy a deall mwy, a byddwn yn rhannu'r holl wybodaeth honno gyda'r Cydlynwyr Anghenion Dysgu Ychwanegol yn yr ysgolion. Gwneir hyn drwy'r Fforwm Cydlynwyr Anghenion Dysgu Ychwanegol. Rwyf am bwysleisio unwaith eto ein bod yn gwneud ein gorau glas i sicrhau tegwch addysgol i'n holl ddysgwyr ond mae croeso i chi, fel unrhyw riant arall, ymgysylltu â ni fel sir os oes gennych bryder penodol rydych chi am fynd i’r afael ag ef.

Cwestiwn Atodol gan y Parch. Angharad Griffiths:-

Sut gallwn ni symud ymlaen, fel adran a rhieni, i sicrhau bod llai o fethiannau a llai o fethiannau mewn perthynas â'n plant yn y system addysg bresennol os gwelwch yn dda?

Ymateb gan y Cynghorydd Glynog Davies, Aelod Cabinet dros Addysg a'r Gymraeg, i'r cwestiwn atodol:-

Rydw i'n wir yn cydymdeimlo â chi yn bersonol, ac mae'n si?r ein bod ni fel Cyngor yn wir yn cydymdeimlo â chi.  Yr unig beth y gallaf ei warantu o ran popeth rydym yn ei ddysgu a'r datblygiadau diweddaraf am y cyflwr hwn yw ein bod yn derbyn y wybodaeth ac rydym yn ei deall, ac yna rydym yn rhannu'r wybodaeth honno. Os ydych chi'n gweld unrhyw wendid mewn unrhyw ran o'r hyn rydym ni'n ei gynnig ar hyn o bryd, fel y dywedais yn gynharach, rwy'n awyddus iawn i glywed am hynny.

Byddwn yn croesawu'n fawr unrhyw sylwadau pellach sydd gennych. Gallaf roi fy ngair i chi y byddaf i a'r Cyfarwyddwr yn cwrdd â chi ac unrhyw riant arall i drafod eich pryderon.  Alla i ddim dweud mwy na hynny, ond rydym yn dysgu mwy a mwy am y cyflwr drwy'r amser ac rydym yn rhannu'r wybodaeth honno.