Agenda item

(NODER: Roedd y Cynghorydd H. Shepardson wedi datgan buddiant yn gynharach yn Atodiad 'C' i'r adroddiad (Crynhoad Taliadau) ac nid oedd yn siarad nac yn pleidleisio ar yr Atodiad hwnnw)

Bu'r Pwyllgor yn ystyried yr adroddiad a gyflwynwyd gan yr Aelod Cabinet dros Adnoddau ar Strategaeth Cyllideb Refeniw'r Cyngor 2022/23 hyd at 2024/25, fel y'i cymeradwywyd gan y Cabinet at ddibenion ymgynghori yn ei gyfarfod a gynhaliwyd ar 17 Ionawr 2022.  Roedd yr adroddiad yn darparu'r sefyllfa bresennol i'r Aelodau ynghylch y Gyllideb Refeniw ar gyfer 2022/2023, ynghyd â ffigurau dangosol ar gyfer blynyddoedd ariannol 2023/2024 a 2024/2025, yn seiliedig ar ragamcanion ynghylch gofynion gwariant y swyddogion ac yn ystyried y setliad amodol a gyhoeddwyd gan Lywodraeth Cymru ar 21 Rhagfyr 2021. Roedd hefyd yn adlewyrchu cyflwyniadau adrannol cyfredol ar gyfer cynigion am arbedion ar ôl ystyried effaith pandemig Covid-19 ar gyflawni'r arbedion hynny.

Dywedodd yr Aelod Cabinet fod y setliad dros dro gan Lywodraeth Cymru eleni yn sylweddol uwch nag yr oeddem wedi cynllunio ar ei gyfer, ond nododd hefyd fod maint y pwysau gwariant yr oeddem ni ac awdurdodau lleol eraill yn ei wynebu hefyd ar lefel uchel ddigynsail, a oedd yn gwrthbwyso'r setliad uwch. Roedd y setliad dros dro yn gynnydd cyfartalog o 9.4% ledled Cymru ar setliad 2021/22, roedd cynnydd Sir Gaerfyrddin wedi bod yn 9.2% (£26.335m) gan fynd â'r Cyllid Allanol Cyfunol i £311.957m ar gyfer 2022/23 a oedd yn cynnwys £302k mewn perthynas â Grant y Gweithlu Gofal Cymdeithasol.

Ar draws holl gyllidebau'r cyngor, ychwanegodd y dilysiad gyfanswm o £23m, sef yr uchaf y mae angen i ni ganiatáu ar ei gyfer yn ystod y blynyddoedd diwethaf. 

Roedd y gyllideb hefyd yn cynnwys £12.5m. ar gyfer pwysau gwariant adrannol newydd a nodwyd gan adrannau ac nad oeddent yn gallu parhau i ddarparu ein prif wasanaethau ar y lefel bresennol. Fel yn yr un modd â'r cynnydd o ran chwyddiant, mae hyn gryn dipyn yn fwy nag yr ydym fel arfer wedi gorfod ei ystyried ac yn adlewyrchu maint y pwysau ar wasanaethau'r cyngor ar hyn o bryd.

Gan droi at ein cynigion arbedion, tynnodd yr Aelod Cabinet sylw at y ffaith bod ein hymateb parhaus i'r pandemig wedi effeithio ymhellach ar gyflawni arbedion effeithlonrwydd. Serch hynny, nododd fod ein strategaeth gyllidebol yn cyflwyno tua £3.8m o arbedion y flwyddyn nesaf a £7.9m arall dros y ddwy flynedd ganlynol.  O fewn cylch gwaith y pwyllgor hwn, cyfanswm y cynigion presennol oedd tua £268k ym mlwyddyn 1 a £573k arall dros y ddwy flynedd ganlynol.

Er bod Strategaeth y Gyllideb yn cynnig cynnydd o 4.39% yn y Dreth Gyngor ar gyfer 2022/23, yn unol â'r Cynllun Ariannol Tymor Canolig, byddai'r cynnig hwnnw'n cael ei ystyried fel rhan o'r broses o gwblhau'r gyllideb dros y mis nesaf a lle cafodd yr Awdurdod eglurhad pellach ynghylch costau a chyllid grant gyda'r bwriad o gyfyngu ar y cynnydd yn y Dreth Gyngor cyn belled ag y bo modd. Byddai cynigion terfynol y gyllideb wedyn yn cael eu cyflwyno i'r Cabinet ddiwedd mis Chwefror, i sicrhau bod cyllideb gytbwys yn cael ei chyflwyno i'r Cyngor Sir.

Bu'r Pwyllgor yn ystyried y wybodaeth gyllidebol fanwl ganlynol a oedd wedi'i hatodi i'r Strategaeth ac a oedd yn berthnasol i'w faes gorchwyl:

·       Atodiad A(i) – Crynodeb o'r arbedion effeithlonrwydd ar gyfer y meysydd Adfywio, Hamdden, Cynllunio a Gwasanaethau Tai heblaw'r Cyfrif Refeniw Tai;

·       Atodiad A(ii) – Crynodeb o'r Pwysau Twf ar gyfer y Gwasanaethau Adfywio a Chynllunio (dim un ar gyfer y meysydd Hamdden a Gwasanaethau Tai heblaw'r Cyfrif Refeniw Tai;

·       Atodiad B – adroddiad monitro'r Gyllideb ar gyfer y meysydd Adfywio, Hamdden, Cynllunio a Gwasanaethau Tai heblaw'r Cyfrif Refeniw Tai;

·       Atodiad C – Crynhoad Taliadau ar gyfer y meysydd Adfywio, Hamdden, Cynllunio a Gwasanaethau Tai heblaw'r Cyfrif Refeniw Tai;

Codwyd y cwestiynau/materion canlynol ar yr adroddiad:-

·       Mewn ymateb i gwestiwn am yr arbedion a gyflawnwyd ar gostau teithio yn ystod pandemig Covid, dywedodd Cyfarwyddwr y Gwasanaethau Corfforaethol, er bod y ffigurau hynny ar gael yn adrannol ac mewn rhai achosion wedi'u haddasu fel rhan o broses y gyllideb, na chawsant eu cydgrynhoi'n gorfforaethol, gan fod angen i ni ddeall effaith y ffordd ddiwygiedig o weithio ar ôl covid cyn addasu i'r gorfforaethol. Fodd bynnag, byddai'n gwneud trefniadau i'r pwyllgor gael y wybodaeth honno.

PENDERFYNWYD: