Agenda item

(Nodyn: Yn gynharach, datganodd y Cynghorydd J Gilasbey ddiddordeb mewn gweithred yn yr eitem hon).

Derbyniodd y Pwyllgor Adroddiad Perfformiad Chwarter 1 2021/22 ar gyfer y cyfnod o 1 Ebrill i 30 Mehefin 2021 a gyflwynwyd gan yr Aelodau Cabinet dros Ddiogelu'r Cyhoedd a'r Amgylchedd, Cymunedau a Materion Gwledig a Gofal Cymdeithasol ac Iechyd mewn perthynas â'r meysydd sy'n dod o dan eu portffolio a chylch gwaith y Pwyllgorau.

Roedd yr adroddiad yn manylu ar y cynnydd a wnaed yn erbyn y camau gweithredu a'r mesurau yn y Strategaeth Gorfforaethol ac ar gyflawni'r 13 Amcan Llesiant. Nododd y Pwyllgor mai 2021/22 oedd y flwyddyn gyntaf y byddai'r Cyngor yn ei hunanarfarnu ac yn adrodd arni o dan delerau Deddf Llywodraeth Leol ac Etholiadau (Cymru) 2021, yn enwedig Rhan 6 sy'n ymwneud â Pherfformiad a Llywodraethu.

Cyflwynwyd y sylwadau/ymholiadau canlynol yn ymwneud â'r camau sy'n gysylltiedig â phortffolio'r Amgylchedd:-

• Mewn ymateb i ymholiad a godwyd o ran cam gweithredu PAM/043, cadarnhaodd yr Aelod Cabinet dros yr Amgylchedd fod y targedau cynyddol oherwydd eu bod yn darged chwarterol cronnol.

• Cyfeiriwyd at y tân yng nghyfleuster adennill deunyddiau CWM Environmental, Nantycaws, Caerfyrddin.  Gofynnwyd a fyddai'r yswiriant yn cwmpasu unrhyw ddirwy a geir o ganlyniad i beidio â chyrraedd unrhyw dargedau?  Cadarnhaodd yr Aelod Cabinet dros yr Amgylchedd na fyddai'r yswiriant yn cwmpasu unrhyw ddirwyon, ond rhoddodd sicrwydd i'r aelodau y byddai trafodaethau cadarn yn cael eu cynnal gyda Llywodraeth Cymru ar ddiwedd y flwyddyn, os oes angen.

Dywedodd Cyfarwyddwr yr Amgylchedd wrth yr Aelodau na chaniateir yswirio yn erbyn materion a oedd yn ofyniad cyfreithiol/statudol.  Yn ogystal, dywedodd fod yswirwyr CWM Environmental Ltd wedi derbyn atebolrwydd mewn perthynas â'r tân a bod trafodaethau'n cael eu cynnal ar hyn o bryd.  Yn ogystal, roedd Llywodraeth Cymru wedi cael gwybod am y digwyddiad a'r sefyllfa bresennol ac er y byddai tabl cynghrair ar gyfer targedau yn parhau i gael ei gyflwyno, oherwydd y camau a oedd ar waith i gywiro materion, roedd dirwy yn annhebygol.

• Dywedodd y Pennaeth Priffyrdd a Thrafnidiaeth, mewn ymateb i ymholiad a godwyd mewn perthynas â glanhau'r gwter, fod y Cyngor yn gweithredu o fewn y gyllideb a ddyrannwyd ar hyn o bryd a bod 2 weithiwr glanhau cwteri llawn-amser a 2 ran-amser yn gweithio ledled Sir Gaerfyrddin ar hyn o bryd . Mewn ymateb i ymholiad pellach yngl?n â'r gyllideb a ddyrannwyd, dywedodd y Pennaeth Priffyrdd a Thrafnidiaeth, yn ogystal â rheoli'r rhaglen arolygiadau a gynlluniwyd ymlaen llaw, fod sefyllfaoedd adweithiol yn bennaf oherwydd y tywydd.

• Dywedwyd, mewn perthynas ag arsylwadau blaenorol ynghylch pennu targedau perthnasol, nad oedd yn ymddangos bod y targedau presennol yn uchelgeisiol nac yn ymdrechu i wella proses neu berfformiad drwy barhau i wneud yr hyn a wnaed bob amser.  Cwestiynwyd dilysrwydd y targedau a ddyfynnwyd.
  
  

• Cyfeiriwyd at gam gweithredu rhif 14813 a nodwyd ar dudalen 38 o'r pecyn agenda 'Cyflwyno prosiect Cam 1 Re:fit Cymru (Effeithlonrwydd Ynni) i gyflawni arbedion ynni/carbon'  Gofynnwyd am eglurder ynghylch a ddylai'r cam gweithredu hwn nodi 'heb gyrraedd y targed' gan fod y sylw'n nodi 'Cam 1 wedi'i gwblhau ar wahân i osod Ynni Solar Ffotofoltäig ym Mharc Dewi Sant’.  Esboniodd y Rheolwr Datblygu Cynaliadwy, er bod Cam 1 wedi'i gwblhau er mwyn caniatáu i arolwg ystlumod gael ei gwblhau, fod Llywodraeth Cymru wedi ymestyn y dyddiad targed ac ar ôl ystyried, yn cydnabod y dylid bod wedi cynnwys yr esboniad hwn ac y dylid bod wedi newid y targed er eglurder.

• Cyfeiriwyd at gam gweithredu rhif 13272 a nodwyd ar dudalen 42 o'r pecyn agenda 'Byddwn yn cwblhau'r astudiaeth ynghylch dichonoldeb datblygu llefydd i lorïau barcio dros nos yn y Sir’.  Mynegwyd sylw bod y cam hwn wedi bod ar waith ers nifer o flynyddoedd a bod y targed yn symud, gan godi pryder ynghylch iaith y camau gweithredu. Er mwyn rhoi eglurdeb, dywedodd yr Aelod Cabinet fod yr astudiaeth ddichonoldeb wedi'i chynnal a bod yr adroddiad terfynol yn cael ei gwblhau ar hyn o bryd.

• Cyfeiriwyd at gam gweithredu rhif 14962 a nodwyd ar dudalen 42 y pecyn agenda 'Byddwn yn parhau i weithio gyda chyrff cenedlaethol a rhanbarthol i ddatblygu'r rhwydwaith trafnidiaeth gyhoeddus i gefnogi'r targed lleihau carbon a datblygu economaidd’. Gofynnwyd am ragor o fanylion am y camau hyn. Dywedodd y Pennaeth Priffyrdd a Thrafnidiaeth fod Llywodraeth Cymru wedi cyhoeddi Strategaeth Drafnidiaeth Cymru yn ddiweddar a oedd yn cynnwys prosiectau allweddol yn unol â'r Cynllun Trafnidiaeth Rhanbarthol. Cynhaliwyd y gwaith o ddatblygu Metro ar gyfer De-orllewin Cymru yn ogystal ag astudiaethau o ran datblygu seilwaith rheilffyrdd ar gyfer y Metro.  Dywedwyd, o bersbectif polisi ehangach Llywodraeth Cymru, o ran y newid yn y model, fod angen ymyriadau i'r rhwydwaith trafnidiaeth a rheilffyrdd.  Yn ogystal, roedd y buddsoddiad mewn perthynas â datblygiad Teithio Llesol wedi galluogi gwelliant sylweddol i'r seilwaith Teithio Llesol.

• Cyfeiriwyd at gam gweithredu rhif 15106 a nodwyd ar dudalen 43 y pecyn agenda 'Byddwn yn sicrhau bod y Cyngor yn gweithio gyda phartneriaid i ddatblygu cyfleoedd trafnidiaeth gymunedol ledled y sir, a ddylai ystyried pob modd trafnidiaeth ymarferol i fynd i’r afael ag anghenion lleol’. 
  Gwnaed ymholiad yngl?n â mynd i'r afael ag anghenion lleol gan gynnwys a oedd y Cyngor am ehangu gwasanaethau fel Ceir Cefn Gwlad?  Eglurodd y Pennaeth Priffyrdd a Thrafnidiaeth fod gwaith yn mynd rhagddo gyda Llywodraeth Cymru a Thrafnidiaeth Cymru mewn perthynas â'r prosiect a adwaenid gynt fel Bwcabus yng Ngogledd a Gorllewin y Sir, a oedd bellach wedi integreiddio i wasanaeth bws Trafnidiaeth Cymru sy'n ymateb i'r galw. Yn ogystal, byddai'r cynlluniau Shopmobility a nifer o weithredwyr trafnidiaeth gymunedol e.e. ceir cefn gwlad yn parhau i gael eu cefnogi.

• Cyfeiriwyd at gam gweithredu rhif 14963 a nodwyd ar dudalen 43 y pecyn agenda 'Byddwn yn parhau i ddatblygu'r seilwaith ar gyfer y defnydd o gerbydau trydan ledled y sir gan gynnwys mewn ardaloedd gwledig'.
  Mewn ymateb i leoliad y pwyntiau gwefru trydanol, dywedodd y Pennaeth Priffyrdd a Thrafnidiaeth y byddai datblygiadau sylweddol mewn seilwaith gwefru trydanol dros y 5 mlynedd nesaf a bod seilwaith gwefru trydanol yn cael ei ddatblygu ar hyn o bryd a fyddai'n cael ei rannu ag Aelodau'r Pwyllgor Craffu maes o law.

Cyflwynwyd y sylwadau/ymholiadau canlynol yn ymwneud â'r camau sy'n gysylltiedig â'r Portffolio Diogelu'r Cyhoedd:-

·       Cyfeiriwyd at gam gweithredu rhif 15099 a nodwyd ar dudalen 45 o'r pecyn agenda 'Byddwn yn datblygu Cynllun Cyflawni Ansawdd Aer rhagweithiol, ar y cyd ag Is-adrannau eraill y Cyngor a phartneriaid allweddol'.  Mewn ymateb i ymholiad mewn perthynas ag ansawdd aer ardaloedd penodol, dywedodd yr Aelod Cabinet dros Ddiogelu'r Cyhoedd fod ardaloedd penodol ledled y Sir yn cael eu monitro ar hyn o bryd.  Ategodd y Pennaeth Cartrefi a Chymunedau Mwy Diogel ymateb yr Aelod Cabinet gan fod nifer o ardaloedd rheoli ansawdd aer ledled y Sir, sef; Llandeilo, Caerfyrddin a Llanelli y rhoddwyd gwybod i'r Pwyllgor hwn am fonitro'r ardaloedd hyn.  Cadarnhawyd bod Gr?p Llywio Corfforaethol wedi'i sefydlu a fyddai'n monitro'r targedau a'r cynnydd yn erbyn y Cynllun Cyflawni Ansawdd Aer.

·       Mewn ymateb i ymholiad yn ymwneud â staff asiantaeth yn cael eu defnyddio i gynnal arolygiadau ar sefydliadau bwyd, cadarnhaodd yr Aelod Cabinet fod hyn yn angenrheidiol dros gyfnod y pandemig gan fod staff wedi'u hadleoli i weithio mewn rolau brys eraill.  Fodd bynnag, ers diwedd y cyfnod adleoli, daethpwyd i ben â'r arolygiadau ac maent bellach yn unol â'r targed. Ychwanegodd y Pennaeth Cartrefi a Chymunedau Mwy Diogel fod llawer o siopau a safleoedd bwyd ar gau yn ystod pandemig Covid-19. O ran yr adferiad economaidd ar ôl y pandemig, dywedwyd bod yr Asiantaeth Safonau Bwyd wedi gosod targedau diwygiedig a bod yr adran yn hyderus y byddai'r targedau'n cael eu cyrraedd.  Yn ogystal, tynnwyd sylw at y ffaith bod nifer sylweddol o sefydliadau bwyd newydd wedi agor dros y 18 mis diwethaf ac un o'r blaenoriaethau allweddol oedd sicrhau yr ymwelwyd â phob sefydliad newydd yn ogystal â chysylltu â phob safle presennol.  Rhoddwyd sicrwydd i Aelodau'r Pwyllgor fod gan yr adran y nifer angenrheidiol o aelodau staff i gyflawni'r hyn a oedd yn ofynnol gan yr Asiantaeth Safonau Bwyd, ond roedd dyheadau i ystyried yr adnoddau ehangach wrth symud ymlaen yn y dyfodol.

·       Cyfeiriwyd at gam gweithredu rhif 15065 ar dudalen 46 y pecyn agenda 'Byddwn yn gweithio gydag adrannau i sicrhau cydymffurfiaeth â'r polisi teledu cylch cyfyng corfforaethol newydd’.  Mewn ymateb i ymholiad a godwyd mewn perthynas â rôl newydd y Swyddog Arweiniol - Teledu Cylch Cyfyng, eglurodd y Rheolwr Polisi Corfforaethol a Phartneriaeth mai'r rôl fyddai rheoli systemau mewnol y Cyngor ac nid systemau teledu cylch cyfyng ar gyfer canol trefi gan fod y rhain yn cael eu monitro gan yr Heddlu.  Roedd y camau gweithredu'n cyfeirio at ddarn o waith a oedd yn cael ei wneud yn fewnol o ran yr holl systemau y mae'r Cyngor yn eu rheoli. 

Mewn ymateb i ymholiad pellach, dywedodd y Rheolwr Polisi Corfforaethol a Phartneriaeth mai rôl y Swyddog Arweiniol - Teledu Cylch Cyfyng fyddai sicrhau bod systemau teledu cylch cyfyng y Cyngor yn cydymffurfio â gofynion y Comisiynydd Camerâu Gwyliadwriaeth ac y byddai'r gwahanol systemau'n cael eu monitro gan y gwasanaethau unigol ac nid gan ganolfan ganolog.

Gofynnwyd a oedd posibilrwydd o osod camerâu teledu cylch cyfyng mewn ardaloedd lle gwyddys bod tipio anghyfreithlon yn digwydd.  Dywedodd y Rheolwr Polisi Corfforaethol a Phartneriaeth, er bod teledu cylch cyfyng y Cyngor yn bennaf ar gyfer diogelwch adeiladau'r Cyngor, cydnabuwyd y gellid trefnu trafodaeth yn y dyfodol gyda'r Heddlu i ddefnyddio'r teledu cylch cyfyng yng nghanol trefi a systemau cymdogaeth.

Cyflwynwyd y sylwadau/ymholiadau canlynol yn ymwneud â'r camau sy'n gysylltiedig â'r portffolio Cymunedau a Materion Gwledig:-

·       Mewn ymateb i bryder a godwyd ynghylch y targedau a osodwyd mewn perthynas â'r camau a briodolwyd i Carbon Sero-net, rhoddodd y Rheolwr Datblygu Cynaliadwy sicrwydd bod y targedau a bennwyd ar gyfer 2030 yn cael eu monitro'n barhaus ac y byddai targedau cerrig milltir yn cael eu gosod i gynorthwyo yn y broses fonitro hirdymor fel y nodir yn y canllawiau a gafwyd gan Lywodraeth Cymru yn gynharach eleni.

Cyflwynwyd y sylwadau/ymholiadau canlynol yn ymwneud â'r camau sy'n gysylltiedig â'r Portffolio Gofal Cymdeithasol ac Iechyd:-

·       Gan gyfeirio at gam gweithredu rhif 14987 - cyfleusterau cyhoeddus, dywedwyd bod hwn yn angen dynol sylfaenol a'i bod yn braf nodi canlyniad yr arolygiad.

Eglurodd Pennaeth y Gwasanaethau Amgylcheddol a Gwastraff, mewn ymateb i ymholiad yn ymwneud â'r cyfleusterau cyhoeddus ym Mhorth Tywyn, fod y toiledau hyn o dan awdurdodaeth Harbwr Porth Tywyn ac felly nad oedd yn gallu rhoi'r wybodaeth ddiweddaraf am y cynlluniau ar gyfer y dyfodol.

PENDERFYNWYD YN UNFRYDOL dderbyn yr adroddiad.