Agenda item

Bu'r Pwyllgor yn ystyriaeth adroddiad ar Strategaeth Wastraff Sir Gaerfyrddin - Cynllun Gweithredu Glasbrint. Roedd yr adroddiad a gyflwynwyd gan yr Aelod Cabinet dros Wasanaethau Trafnidiaeth, Gwastraff a Seilwaith yn amlinellu'r bwriad i newid i fethodoleg gasglu glasbrint ailgylchu Llywodraeth Cymru.  Adroddwyd bod yr Awdurdod wedi cyrraedd ei darged ailgylchu o 70% o drwch blewyn ar gyfer 2024/2025.  Cyfeiriwyd at y cosbau ariannol sylweddol a fyddai'n cael eu rhoi pe bai'r Awdurdod yn methu â chyrraedd y targedau ailgylchu statudol.  Ar ben hynny, wrth ystyried rhwymedigaethau moesol yr Awdurdod i leihau ei ôl troed carbon, tynnwyd sylw at yr ymdrechion a wnaed hyd yma i symud tuag at system sy'n seiliedig ar egwyddorion economi gylchol.

Yn unol â hynny, er mwyn cyrraedd y targed disgwyliedig o 80% erbyn 2030, mynd i'r afael â materion halogi a darparu gwasanaeth cost-effeithiol, roedd yn ofynnol i'r Cyngor roi ail gam ei Strategaeth Wastraff ar waith a fyddai'n cyflwyno system gasglu newydd i gynyddu cyfraddau ailgylchu, lleihau gwastraff, a chyd-fynd ag amcanion Llywodraeth Cymru. 

Rhoddwyd ystyriaeth i'r rhesymeg a chyfres o opsiynau y manylwyd arnynt yn yr adroddiad.

Cafwyd y sylwadau a'r ymholiadau canlynol mewn perthynas â'r adroddiad:-

• Ymatebodd y Pennaeth Seilwaith Amgylcheddol i nifer o gwestiynau a godwyd gan gynnwys y canlynol:-
•  

-   Roedd trafodaethau parhaus yn cael eu cynnal gydag Asiantaeth Cefnffyrdd De Cymru i ddarparu gwelliannau diogelwch ar unwaith ar hyd yr A48 o ran mynediad ac allanfa safle ailgylchu Nant-y-caws.

-   Nid oedd y cynnig hwn yn effeithio ar y safleoedd Ailgylchu Gwastraff y Cartref.

-   Ar ôl cwblhau Cam 1, roedd llawer wedi'i ddysgu o ran gweithredu, cynllunio a chyflawni. Cydnabuwyd bod heriau o ran y bocsys casglu gwydr, felly byddai’n allweddol cynllunio darpariaeth y cynwysyddion newydd.  Lluniwyd adroddiad llawn ar y gwersi a ddysgwyd ar y cyd â'r tîm Trawsnewid a oedd yn amlinellu beth oedd yr heriau a sut i'w goresgyn yn y dyfodol.  Yn ogystal, roedd y gefnogaeth gan WRAP Cymru yn amhrisiadwy o ran gweithredu, rhoi'r criwiau ar waith a'r ddarpariaeth.

-   Roedd cofrestr risg ariannol fanwl ar waith a oedd yn cael ei monitro'n barhaus.  Byddai unrhyw gynnydd mewn costau yn cael ei gyfathrebu yn unol â hynny.

-   O ran wythnos waith 4 diwrnod, eglurwyd bod achos busnes yn cael ei ddatblygu ar hyn o bryd yn y Gwasanaeth Gwastraff ar gyfer y patrwm gwaith newydd. 

• Gofynnwyd am eglurhad ynghylch canoli'r gwasanaeth yn Nant-y-caws. Esboniodd Pennaeth Seilwaith yr Amgylchedd fod gwastraff sy'n cael ei gasglu yn Llanelli ar hyn o bryd yn cael ei anfon i orsaf drosglwyddo yn Nhrostre ac yna'n cael ei gludo  i Nant-y-caws ar lorïau. Mae cynnig wedi'i wneud i drosglwyddo staff depo Trostre, gosod y cerbydau yn Nant-y-caws gan ddileu'r broses o drosglwyddo gwastraff o Drostre i Nant-y-caws.  Cadarnhawyd y byddai darpariaeth y Ganolfan Ailgylchu Gwastraff y Cartref yn Nhrostre yn parhau.

• Mynegwyd pryder fod y casgliad arfaethedig o 4 wythnos ar gyfer bagiau du yn amser hir i bobl sy'n byw mewn fflatiau bach a theuluoedd mawr.  Eglurodd y Pennaeth Seilwaith Amgylcheddol fod gan fflatiau ddarpariaeth whilfiniau ac na fyddai newid i'r casgliad gwastraff.  Mewn ymateb i'r pryder ynghylch bagiau du, pe bai pob cartref yn didoli ac yn gwahanu gwastraff bwyd a defnyddio'r cynllun ailgylchu gwastraff cewynnau ynghyd â'r dulliau ailgylchu eraill, ni ddylai'r bag du gynnwys llawer iawn o wastraff arall. 

Gwahoddwyd cynrychiolydd o WRAP Cymru i annerch y Pwyllgor. Mae WRAP Cymru wedi cefnogi nifer o gynghorau ledled Cymru yn ystod y broses o drosglwyddo i fethodoleg casglu glasbrint lle mae ailgylchu'n cael ei gasglu mewn cynwysyddion ar wahân ar gerbydau.  O ran halogiad, roedd y criwiau'n gallu adnabod deunyddiau anaddas yn hawdd gan leihau'r risg o halogiad.  Pe bai problem, byddai criwiau yn rheoli'r mater trwy adael y cynhwysydd a rhoi gwybod i ddeiliad y t? am y rheswm.  Rhoddwyd gwybod i'r Aelodau fod Cyngor Sir Conwy wedi cyflwyno'r casgliad 4 bag du wythnosol 3-4 blynedd yn ôl a’i fod wedi gwella'r gyfradd ailgylchu yn sylweddol o 11.5%.

Mewn ymateb i ymholiad, eglurodd Rheolwr y Prosiect Trawsnewid Gwastraff fod canllaw A-Y ar gael ar-lein i helpu, addysgu a hysbysu trigolion gan roi esboniad o'r hyn y gellir ei roi mewn gwahanol gynwysyddion a'r hyn na ellir ei roi.  Yn ogystal, mae Ymgynghorwyr Ailgylchu Cymunedol, fel rhan o'r broses addysg a gorfodi, yn mynd ati i ymweld â thrigolion nad oes ganddynt fynediad i'r rhyngrwyd neu sydd angen cymorth ychwanegol.

PENDERFYNWYD:

8.1 i dderbyn y Cynllun Gweithredu Glasbrint;

8.2 argymell i'r Cabinet fod yr argymhellion a ddarperir yn yr adroddiad yn cael eu mabwysiadu.