Agenda item

Bu'r Pwyllgor yn ystyried fersiwn drafft o'r Strategaeth Coed a Choetir ar gyfer Cyngor Sir Caerfyrddin 2023-2028. Cyflwynwyd y Strategaeth gan yr Aelod Cabinet dros Newid Hinsawdd, Datgarboneiddio a Chynaliadwyedd. 

Roedd y strategaeth yn rhoi sylw i gyfrifoldebau'r Awdurdod o ran rheoli coed a choetiroedd yn ogystal â chyfleoedd i blannu coed newydd.

Nododd y Pwyllgor fod y strategaeth yn gyson â Phecyn Cymorth y Strategaeth Coed a Choetir ar gyfer Awdurdodau Lleol.  Roedd Strategaeth Clefyd Coed Ynn yr Awdurdod wedi'i chynnwys fel atodiad i'r adroddiad.

Gwnaed nifer o sylwadau/ymholiadau.  Dyma'r prif faterion:-

• Nodwyd bod yr Awdurdod yn cynnig plannu 33 hectar o goetir bob blwyddyn ac o leiaf 10% ar ffermydd yr Awdurdod â thenantiaid. Cwestiynwyd ymarferoldeb cyflawni'r targed hwn o 10%. Rhoddodd y Rheolwr Cadwraeth Cefn Gwlad wybod bod y ffigur o 10% erbyn 2030 yn gyson â chynllun ffermio cynaliadwy newydd gwirfoddol Llywodraeth Cymru. Roedd y targed o 10% yn uchelgeisiol ond byddai'n rhaid i'r ffermwyr a gofrestrodd i fod yn rhan o'r cynllun cymorth ffermio newydd gydymffurfio ag ef.
• Mynegwyd pryder am blannu 33 hectar o goetir newydd y flwyddyn a'r effaith ar y ffermydd â thenantiaid a oedd yn fach o ran maint.  Rhoddodd yr Aelod Cabinet dros Newid Hinsawdd, Datgarboneiddio a Chynaliadwyedd sicrwydd i'r Pwyllgor y byddai'r strategaeth yn cael ei llunio drwy roi'r goeden iawn yn y lle iawn am y rheswm iawn. Dywedodd y byddai adborth yn cael ei groesawu wrth i'r strategaeth gael ei datblygu ymhellach. Yn ogystal, nodwyd bod y ffigur o 19% o orchudd coed ar gyfer tir sy'n eiddo i'r Cyngor yn cyd-fynd ag argymhellion gan Bwyllgor y DU ar Newid Hinsawdd a Choed Cadw ond nad oedd yn statudol. Byddai pwyslais hefyd ar blannu coed mewn ardaloedd trefol.
• Gofynnwyd sut y byddai llwyddiant y plannu'n cael ei fesur, megis yr effaith ar yr amgylchedd, a chyfrif adar ac anifeiliaid.  Dywedodd y Pwyllgor y byddai cyfrifiadau ar gyfer dal carbon yn cael eu defnyddio ac y byddai'r holl rychwant o fanteision yn cael eu hystyried gan gynnwys lleihau llifogydd a d?r ffo.  
• Pwysleisiodd y Pwyllgor fod angen ystyried yn ofalus y goblygiadau o ran plannu coetiroedd, oherwydd ar ôl plannu ni fyddai modd defnyddio'r tir ar gyfer ffermio a byddai llai o fwyd yn cael ei gynhyrchu.  Byddai'r math o goed y byddai'r Cyngor yn bwriadu eu plannu yn bwysig gan fod tir o dan gonwydd yn ddifywyd. Dywedwyd y byddai canran uchel o goed llydanddail a llwyni newydd yn cael eu plannu ond y gallai rhai pinwydd yr Alban fod yn rhan o'r gymysgedd oherwydd eu gwerth tirweddol.Pwysleisiwyd y byddai'r gwaith plannu'n cael ei wneud mewn modd sensitif, a hynny fesul safle.
• Dywedwyd bod coed llydanddail yn cymryd degau o flynyddoedd i gloi carbon, a bod argyfwng hinsawdd dybryd. Awgrymodd y Rheolwr Cadwraeth Cefn Gwlad y gallai coed llydanddail gloi mwy o garbon yn y pen draw na chonwydd, a dyfodd yn gyflymach, a bod angen defnyddio dull gofalus.
• Mewn ymateb i ddatganiad bod glaswelltir a reolir yn dda yn atafaelu mwy o garbon na choed, rhoddodd yr Aelod Cabinet dros Newid Hinsawdd, Datgarboneiddio a Chynaliadwyedd wybod y byddai'n croesawu trafodaeth i ystyried y dystiolaeth i gefnogi'r honiad o ran glaswelltir.
• Gofynnwyd am y wybodaeth ddiweddaraf ynghylch y mesurau roedd yr Awdurdod yn eu cymryd mewn perthynas â chlefyd coed ynn ar dir preifat. Cafodd y Pwyllgor wybod y gallai'r Awdurdod wneud gwaith ar ran y tirfeddiannwr pe bai'r goeden yn fygythiad i'r ffordd fawr.  Byddai'r tâl yn cael ei ailgodi ar y tirfeddiannwr am y gost.
• Mewn ymateb i bryder ynghylch gwerthu coetiroedd preifat a'r posibilrwydd o'r coed hynny'n cael eu torri, rhoddwyd gwybod i'r Pwyllgor na chaniateir clirio coetiroedd yn llwyr ac y byddai angen i dirfeddianwyr wneud cais i Gyfoeth Naturiol Cymru am drwydded cwympo coed.
• Dywedwyd bod pobl ifanc yn bryderus am newid hinsawdd ac y dylid cyflwyno'r strategaeth coed a choetir newydd mewn ysgolion ac i'r cyhoedd yn fwy cyffredinol. Ailbwysleisiodd yr Aelod Cabinet dros Newid Hinsawdd, Datgarboneiddio a Chynaliadwyedd fod y strategaeth yn cynnwys gwaith cymunedol. Hefyd dywedwyd bod ymgysylltu â'r gymuned yn rhan ganolog o gael arian grant.

PENDERFYNWYD YN UNFRYDOL dderbyn Strategaeth Coed a Choetir 2023-28 ar gyfer Cyngor Sir Caerfyrddin.