Agenda item

[NODER: Roedd y Cynghorydd D. Price wedi datgan buddiant yn yr eitem hon yn gynharach.]

Cyflwynwyd drafft cyntaf Cynllun Strategol y Gymraeg mewn Addysg 10 mlynedd newydd i'r Pwyllgor cyn ymgynghori'n ffurfiol â'r cyhoedd (Tymor yr Hydref 2021)

Dywedodd yr aelod o'r Bwrdd Gweithredol dros Addysg mai'r nod yw cyrraedd 1m o siaradwyr Cymraeg erbyn 2050 i alluogi ein diwydiannau twristiaeth, chwaraeon a chelfyddydau i ffynnu.  Bydd y cynllun newydd yn cael ei gyflwyno ym mis Medi 2022.

Mae Llywodraeth Cymru wedi egluro ei bod y Gymraeg yn orfodol o 3 blwydd oed a Saesneg o 7 oed.

Cyflwynodd y Pennaeth Cwricwlwm a Llesiant gyflwyniad powerpoint i'r Pwyllgor ar sut i hyrwyddo'r un parch rhwng llwybrau galwedigaethol ac academaidd mewn addysg Gymraeg, ehangu darpariaeth blynyddoedd cynnar y Gymraeg, ehangu'r Rhaglen Trochi Disgyblion a chyflwyno prosiect peilot a fydd yn annog siaradwyr Cymraeg ifanc i ddychwelyd o brifysgolion i helpu i addysgu Cymraeg mewn ysgolion gyda dwyieithrwydd, ac amlieithrwydd.

Adeiladu Cynllun Strategol y Gymraeg mewn Addysg yn Sir Gaerfyrddin yn dilyn 7 pwynt i gryfhau ei ddiben:

·         Mwy o blant meithrin (3 oed) yn dilyn eu haddysg drwy gyfrwng y Gymraeg

·         Mwy o blant derbyn (5 oed) yn dilyn eu haddysg drwy gyfrwng y Gymraeg

·         Mwy o blant yn gwella sgiliau iaith wrth drosglwyddo o un cam o'u haddysg statudol i un arall (cynnydd mewn dilyniant)

·         Mwy o ddysgwyr i astudio ar gyfer cymwysterau mewn Cymraeg fel pwnc a phynciau drwy gyfrwng y Gymraeg

·         Mwy o gyfleoedd i ddisgyblion ddefnyddio'r Gymraeg mewn gwahanol gyd-destunau mewn ysgolion

·         Cynyddu'r ddarpariaeth ar gyfer dysgwyr ag ADY, yn unol â'r Ddeddf ADY newydd

·         Cynyddu nifer yr athrawon sy'n gallu addysgu Cymraeg a thrwy gyfrwng y Gymraeg

Nodwyd bod 2 gyfarfod Penaethiaid wedi'u cynnal a bod adborth wedi bod yn dda, gan weithio gyda'i gilydd i ddatblygu Cynllun Strategol y Gymraeg mewn Addysg gyda'r amcan bod pob plentyn yn ddwyieithog erbyn 11 oed a, gyda methodoleg Drochi Cymru yn y Cyfnod Sylfaen, bod plant yn dod yn ddwyieithog erbyn 7 oed.

Cwestiynau a sylwadau a godwyd:-

·         Gofynnwyd a yw swyddi'n ddiogel?  Cadarnhaodd y Pennaeth Cwricwlwm a Llesiant nad yw diswyddiadau yn gysylltiedig â'r agenda hon a bydd staff yn cael eu cefnogi i ddatblygu'n broffesiynol drwy gymryd rhan mewn rhaglen hyfforddi gynhwysfawr a hyblyg.

·         Pan ofynnwyd iddo ymhelaethu ar gyfarfodydd y Penaethiaid; dywedodd y Pennaeth Cwricwlwm a Llesiant fod trafodaeth yn y sesiwn Cyfrwng Saesneg ynghylch y dull cam wrth gam o ystyried sylwadau rhanddeiliaid; trafodwyd capasiti staff, hyfforddiant a rhaglenni ar gyfer llywodraethwyr a gynlluniwyd ar gyfer yr Hydref ac ymgynghori â chymunedau'r ysgolion a thrafodaethau ar sut i gefnogi Penaethiaid am fwy o hyfforddiant.  Siaradodd Penaethiaid Ysgolion Cyfrwng Cymraeg am: cael cynllun peilot yn Sir Gaerfyrddin i hyrwyddo recriwtio mwy o athrawon; llwybrau galwedigaethol cyfrwng Cymraeg; amlieithrwydd; gosod disgwyliadau uchel i gael 3 iaith ar gyfer dysgwyr.  Mae parodrwydd ymhlith Penaethiaid ffrwd Cymraeg a Saesneg ond roedd rhai wedi mynegi amheuon ynghylch sut i'w roi ar waith ond, yn gyffredinol, teimlai swyddogion eu bod wedi elwa o drafodaethau manwl a phriodol gyda nhw wrth i Gynllun Strategol y Gymraeg mewn Addysg ddatblygu ymhellach i'r hydref, gyda mwy o gyfleoedd i ymgysylltu â Phenaethiaid a Llywodraethwyr.

·         Wrth arsylwi, fel rhan o'r daith mae'n bwysig addysgu rhieni a'u plant fel eu bod yn deall y broses a'u bod yn rhan o'r daith gyda ni a'r angen i wneud llawer o waith gyda'r rhieni.  Dywedodd y Cadeirydd fod cynllun cyfathrebu ar waith wrth ddatblygu Cynllun Strategol y Gymraeg mewn Addysg a'i fod yn ymgysylltu â sefydliadau anstatudol.

PENDERFYNWYD YN UNFRYDOL dderbyn yr adroddiad.