Agenda a Chofnodion

Ni chafwyd ymddiheuriadau am absenoldeb.

Ni chafwyd dim datganiadau ynghylch chwip waharddedig.

Dywedodd y Cadeirydd nad oedd dim cwestiynau wedi dod i law gan y cyhoedd.

Bu'r Pwyllgor yn ystyried Strategaeth y Gyllideb Refeniw 2020/21 - 2022/23 (Atodiad A) a oedd wedi ei chymeradwyo gan y Bwrdd Gweithredol at ddibenion ymgynghori yn ei gyfarfod ar 6 Ionawr 2020.  Roedd yr adroddiad yn cyflwyno'r sefyllfa bresennol i'r Aelodau ynghylch y Gyllideb Refeniw ar gyfer 2020/21, ynghyd â ffigurau dangosol ar gyfer blynyddoedd ariannol 2022/23. Roedd yr adroddiad yn seiliedig ar ragamcanion ynghylch gofynion gwariant y swyddogion, gan ystyried y setliad amodol a gyhoeddwyd gan Lywodraeth Cymru ar 16 Rhagfyr 2019.

Bu'r Pwyllgor hefyd yn ystyried y wybodaeth gyllidebol fanwl ganlynol a oedd wedi'i hatodi i'r Strategaeth ac a oedd yn berthnasol i'w faes gorchwyl:

·         Atodiad (i) – Crynodeb effeithlonrwydd ar gyfer y Gwasanaeth Gofal Cymdeithasol ac Iechyd

·         Atodiad (ii) – Crynodeb o'r Pwysau Twf ar gyfer y Gwasanaeth Gofal Cymdeithasol ac Iechyd

·         Atodiad B – Adroddiad monitro'r gyllideb ar gyfer y Gwasanaeth Gofal Cymdeithasol ac Iechyd

·         Atodiad C – Crynhoad Taliadau ar gyfer y Gwasanaeth Gofal Cymdeithasol ac Iechyd

Rhoddodd Pennaeth y Gwasanaethau Ariannol grynodeb o'r adroddiad. Roedd y pwyntiau allweddol dan sylw yn cynnwys:

Roedd y setliad dros dro a gyhoeddwyd yn cynrychioli cynnydd o 4.3% fel cyfartaledd ledled Cymru ar setliad 19/20, roedd Sir Gaerfyrddin wedi cael cynnydd o 4.4% (£11.5m) yng ngrant Llywodraeth Cymru gan fynd â'r Cyllid Allanol Cyfun i £274. 159m ar gyfer 2020/21. Roedd cyfrifoldebau a throsglwyddiadau newydd i'r setliad yn cynnwys cyllid ar gyfer Pensiynau a Chyflogau Athrawon, a oedd yn cael eu hariannu'n rhannol yn unig o fewn y setliad ac yn cyfrif am £5.8m neu 2.2% o'r cynnydd cyffredinol mewn cyllid.

Darparwyd manylion Grantiau Gwasanaethau Penodol Llywodraeth Cymru hefyd, gyda llawer ohonynt yn aros ar lefel debyg. Cafodd y Pwyllgor wybod bod y grant gweithlu gofal cymdeithasol wedi'i gynyddu o £30m i £40m ledled Cymru (oddeutu £600K ar gyfer Sir Gaerfyrddin).  Ceisiwyd eglurhad pellach i ddeall a ellid defnyddio'r cynnydd yn llawn tuag at bwysau ar wasanaethau na ellid ei osgoi.

Rhagwelwyd amrywiant o £3.5m yng ngorwariant yr Awdurdod, gyda gorwariant o £1m ar gyfer yr Adran Cymunedau ym meysydd cyllideb Pobl H?n, Anableddau Corfforol ac Anableddau Dysgu.

Roedd cynigion y gyllideb yn tybio bod yr holl gynigion am arbedion yn cael eu cyflawni'n llawn, ynghyd â nodi a chyflawni'r diffyg mewn cynigion arbedion ar gyfer blynyddoedd ariannol 2021/22 a 2022/23.  Byddai angen nodi gostyngiad ychwanegol mewn costau a/neu gytuno ar gynnydd mwy yn y dreth gyngor er mwyn mantoli'r gyllideb ar gyfer y ddwy flynedd ddiwethaf.  O ystyried maint y pwysau a'r bwlch a ragwelir yn y gyllideb, roedd y cynnydd arfaethedig yn y dreth gyngor wedi parhau ar y lefelau Cynllun Ariannol Tymor Canolig (MTFP) blaenorol o 4.89% ym mhob un o'r tair blynedd ariannol, a oedd yn cynnig rhywfaint o liniaru ar y cynigion ar gyfer arbedion.

Dywedodd Pennaeth y Gwasanaethau Ariannol, oherwydd yr oedi cyn cael y setliad dros dro, bod yr effaith ganlyniadol ar gwblhau a chyhoeddi cyllideb Llywodraeth Cymru wedi cael ei hoedi i'r un graddau.  Felly, roedd y setliad terfynol  ...  Gweld y cofnodion lawn ar gyfer eitem 4.

[NODER: Roedd y Cynghorydd K. Lloyd wedi datgan buddiant yn yr eitem hon yn gynharach].

Aeth y Pwyllgor ati i ystyried Cynllun Busnes Drafft 2020 – 2023 yr Adran Cymunedau mewn perthynas â'r gwasanaethau hynny sydd o fewn ei faes gorchwyl:

·         Gwasanaethau Gofal a Chymorth

·         Iechyd Meddwl, Anableddau Dysgu a Diogelu

·         Gwasanaethau Integredig

·         Comisiynu Gwasanaethau.

Nodwyd y byddai rhagor o waith yn cael ei wneud ar y cynllun busnes drafft ar ôl i aelodau'r Pwyllgor a'r Bwrdd Gweithredol gynnig sylwadau ac ymgysylltu.  Hefyd, roedd adborth gan grwpiau o staff hyd yn hyn wedi nodi y byddai mwy o bwyslais ar gamau gweithredu integredig o ran llesiant drwy gynlluniau is-adrannol yn cael ei groesawu ynghyd â sicrhau cynaliadwyedd gwasanaethau drwy ddulliau gwahanol yn wyneb y galw cynyddol.

Rhoddwyd sylw i'r materion/cwestiynau canlynol wrth drafod yr adroddiad: -

·         Gofynnwyd pa waith oedd yn cael ei wneud ar ddatblygu'r agenda atal.

Dywedodd Pennaeth Dros Dro y Gwasanaethau Integredig fod yna ffocws ar atal a hybu annibyniaeth a bod yr Awdurdod yn gwneud cryn dipyn o waith yn y maes hwn. Ymhlith yr enghreifftiau a roddwyd roedd: defnyddio technoleg, Ymatebwyr o'r Gymuned, gweithio gyda meddygfeydd teulu, y prosiect CUSP, datblygu cynlluniau 'StayWell' ar y cyd â defnyddwyr gwasanaethau, ymgysylltu o'r newydd â'r gymuned a'r fenter 'Couch to 5k'.

·         Gofynnodd y Pwyllgor am ragor o wybodaeth yngl?n â'r prosiect CUSP.

Dywedodd Pennaeth Dros Dro y Gwasanaethau Integredig fod y prosiect CUSP wedi'i ddechrau tua 18 mis yn ôl mewn cydweithrediad â'r trydydd sector.  Nod y gwasanaeth CUSP oedd cynorthwyo pobl dros 18 oed i gadw eu hannibyniaeth neu fod yn annibynnol. Roedd cyngor a chymorth yn cael ei ddarparu yngl?n â beth bynnag oedd yn bwysig i'r unigolyn, a gallai gynnwys meysydd megis rheoli arian a garddio.  Darperir y gwasanaeth CUSP yn rhad ac am ddim; fodd bynnag, gall rhai defnyddwyr ddewis prynu gwasanaethau cwmnïau preifat yn dilyn atgyfeiriadau. Dywedodd y Pennaeth Iechyd Meddwl ac Anableddau Dysgu fod yna ffocws ar yr agenda ataliol a chynghorodd, pan fydd rhywun mewn sefyllfa anodd, bod angen iddynt siarad â rhywun cyn gynted ag y bo modd er mwyn atal pethau rhag gwaethygu.  Roedd y ganolfan argyfwng (Noddfa Min Nos) wedi'i hagor yn Llanelli i helpu'r bobl hyn.

·         Gofynnwyd sut oedd y cyhoedd yn cael gwybod am y gwasanaeth a ddarperir gan y Noddfa Min Nos.

Dywedodd y Pennaeth Iechyd Meddwl ac Anableddau Dysgu bod yna lawer o gyhoeddusrwydd wedi bod ac y byddai'r gwasanaeth yn cael ei hysbysebu'n ehangach pan fyddai wedi'i sefydlu'n llawn.  Cynghorwyd y Pwyllgor hefyd fod yna bosibilrwydd y byddai canolfan yn cael ei hagor yng Nghaerfyrddin.

·         Gofynnwyd am y newyddion diweddaraf gyda golwg ar y cydweithio â phartneriaid megis y Bwrdd Iechyd a'r trydydd sector.

Dywedodd y Pennaeth Iechyd Meddwl ac Anableddau Dysgu bod pryderon wedi bod yn y gorffennol; fodd bynnag, roedd y partneriaethau bellach yn gweithio'n dda.  Cynghorwyd y Pwyllgor fod Sir Gaerfyrddin yn ymwneud i raddau helaeth â'r rhaglen drawsnewid a'i bod yn gweithio'n agos gyda'r Bwrdd Iechyd.  ...  Gweld y cofnodion lawn ar gyfer eitem 5.

Bu'r Pwyllgor yn ystyried Adroddiad Monitro'r Gyllideb Refeniw a'r Gyllideb Gyfalaf ar gyfer y Gwasanaeth Gofal Cymdeithasol ac Iechyd a oedd yn rhoi'r wybodaeth ddiweddaraf am y sefyllfa gyllidebol fel yr oedd ar 31 Hydref 2019, mewn perthynas â blwyddyn ariannol 2019/20.

Rhagwelid y byddai'r Gwasanaeth Gofal Cymdeithasol ac Iechyd yn gorwario £986K o ran y gyllideb refeniw ac y byddai £4K o amrywiant net yn erbyn y gyllideb gyfalaf oedd wedi'i chymeradwyo ar gyfer 2019/20.

Roedd y canlynol ymhlith y cwestiynau / arsylwadau a godwyd wrth ystyried yr adroddiad:

Atodiad A - Crynodeb o'r sefyllfa

·         Nodwyd bod ffigur mis Awst o orwariant o £816K wedi cynyddu i £986K ym mis Hydref.  Gofynnwyd a oedd yna arwydd o'r sefyllfa bresennol.

Dywedodd Cyfrifydd y Gr?p fod yna amrywiaeth o ffactorau i'w hystyried ond y byddai tueddiadau'r blynyddoedd blaenorol yn dangos y posibilrwydd o ostyngiad yn y ffigur.

Atodiad B - Y Prif Amrywiannau

·         Cyfeiriwyd at y gorwariant ar staff asiantaeth a'r modd yr oedd hyn hefyd yn fater i'r Bwrdd Iechyd.

Cadarnhaodd y Pennaeth Iechyd Meddwl ac Anableddau Dysgu bod hwn yn fater penodol ar gyfer gofal preswyl; fodd bynnag, roedd cryn dipyn o waith wedi'i wneud yn y maes hwn a gwelwyd gostyngiad.  Fel arfer byddai staff asiantaeth ond yn cael eu defnyddio os oedd perygl i wasanaethau rheng flaen.

·         Cyfeiriwyd at y cynnydd mewn Taliadau Uniongyrchol ar gyfer anableddau corfforol. Gofynnwyd sut oedd taliadau'n cael eu monitro i sicrhau bod y taliadau'n parhau i fod yn berthnasol.

Dywedodd yr Uwch-reolwr Cymorth Busnes fod adolygiadau rheoli gofal yn cael eu cynnal. Roedd y Tîm Archwilio a Chydymffurfio yn sicrhau bod taliadau'n cael eu defnyddio'n gywir a bod unrhyw faterion a nodwyd yn cael eu codi gyda'r rheolwyr gofal.  Rhoddwyd gwybod i'r Pwyllgor fod adroddiad ar daliadau uniongyrchol yn cael ei ddatblygu.

·         Gofynnwyd a oedd yna dystiolaeth fod taliadau uniongyrchol yn cael eu camddefnyddio ac a oedd yna achosion o gymryd mantais o gleientiaid.

Dywedodd yr Uwch-reolwr Cymorth Busnes fod Taliadau Uniongyrchol yn peri risg uwch na defnyddio darparwyr a reoleiddir; fodd bynnag, roedd camau diogelu ar waith i gyfyngu ar risgiau.

·         Gofynnwyd am eglurhad ynghylch y ffi weinyddol o £1,000 oedd yn cael ei chodi ar unigolion a oedd yn hunanariannu lleoliadau preswyl.

Dywedodd yr Uwch-reolwr Cymorth Busnes nad yw'r cynnig wedi cael ei gymeradwyo gan y Cyngor eto.  Ffi flynyddol fyddai'r ffi ac roedd awdurdodau cyfagos eisoes yn codi tâl.  Byddai'r ffi yn cael ei chodi ar unigolion a oedd yn hunanariannu ond nad oeddent yn hyderus i gaffael y gwasanaethau eu hunain.  O dan y Ddeddf Gofal Cymdeithasol a Llesiant, pan ofynnir i'r Awdurdod Lleol, mae gan bobl yr hawl i gael eu lleoliad wedi'i gomisiynu trwy'r Awdurdod.  Roedd yr Awdurdod wedi cytuno ar gyfraddau cynaliadwy gyda darparwyr; fodd bynnag, mae'n bosibl y gallai'r taliadau a godir ar ddefnyddwyr gwasanaeth fod yn fwy o wneud hyn trwy'r Awdurdod na thrwy gomisiynu'n uniongyrchol gyda darparwyr gwasanaethau.

Atodiad F - Yr Amrywiannau'n Fanwl

·         Gofynnwyd i swyddogion sut oedd yr  ...  Gweld y cofnodion lawn ar gyfer eitem 6.

Cafodd y Pwyllgor esboniad dros beidio â chyflwyno'r adroddiadau craffu canlynol:

·         Strategaeth Anableddau Dysgu (2018/2023)

·         Gwasanaethau a Chymorth i Blant a Phobl Ifanc (y diweddaraf am y Fforwm Amlasiantaeth)

·         Ymgynghoriad ar Gyllideb y Rhaglen Gyfalaf 5 mlynedd

Cynghorwyd y Pwyllgor y byddai'r Gwasanaethau a'r Cymorth i Blant a Phobl Ifanc (y diweddaraf am y Fforwm Amlasiantaeth) yn fwy addas i'r Pwyllgor Craffu - Addysg a Phlant.  Roedd y Pennaeth Iechyd Meddwl ac Anableddau Dysgu yn aros i'r Cadeirydd gadarnhau a oedd yn fodlon ychwanegu'r eitem at eu Blaenraglen Waith.

PENDERFYNWYD nodi'r eglurhad am beidio â chyflwyno'r adroddiad.

Bu'r Pwyllgor yn ystyried yr adroddiad diweddaru a fanylai ar y cynnydd o ran y camau gweithredu, y ceisiadau, a'r atgyfeiriadau oedd wedi deillio o'r cyfarfodydd blaenorol.

PENDERFYNWYD YN UNFRYDOL dderbyn yr adroddiad.

PENDERFYNWYD nodi'r rhestr o eitemau ar gyfer y dyfodol a oedd i'w hystyried yn y cyfarfod nesaf ar 5 Mawrth 2020.

PENDERFYNWYD YN UNFRYDOL lofnodi bod cofnodion cyfarfod y Pwyllgor a gynhaliwyd ar 21 Tachwedd 2019 yn gofnod cywir.

Gofynnwyd i'r Pwyllgor nodi bod y Cadeirydd wedi derbyn adborth ardderchog yngl?n â safon y gofal a ddarperir gan gartref gofal Y Bwthyn.