Agenda a Chofnodion

Derbyniwyd ymddiheuriadau am absenoldeb gan y Cynghorwyr F. Akhtar, S.A. Curry, A Fox, K. Madge, E. Morgan, S. Matthews, B.D.J. Phillips, B.A.L. Roberts a L.M. Stephens.

·       Estynnodd y Cadeirydd ei ddymuniadau gorau i'r Cynghorydd Eryl Morgan a oedd wedi cael ei dderbyn i'r ysbyty yn ddiweddar ar ôl cael codwm.  Ar ran y Cyngor, dymunodd y Cadeirydd wellhad buan i'r Cynghorydd Morgan.

·       Estynnodd y Cadeirydd ei ddymuniadau gorau i'r Cynghorydd Mair Stephens sy'n anhwylus ar hyn o bryd.

·       Roedd y Cadeirydd am ddymuno pen-blwydd hapus iawn i Miss Ethel Lewis a oedd yn 100 oed ar 1 Rhagfyr.  Mae Miss Lewis, gyda chymorth ei theulu a gwasanaeth pryd ar glud, yn byw'n annibynnol yn ei chartref teuluol yn Llandeilo.

·       Estynnodd y Cadeirydd ei longyfarchiadau i Roger Thomas a oedd wedi'i benodi'n Brif Swyddog Tân newydd Gwasanaeth Tân ac Achub Canolbarth a Gorllewin Cymru.  Byddai Mr Thomas yn dechrau ei swydd newydd ar ôl ymddeoliad y Prif Swyddog Tân presennol, sef Chris Davies, ym mis Ebrill 2022.

·       Rhoddodd yr Arweinydd, gyda chaniatâd y Cadeirydd, y wybodaeth ddiweddaraf am y sefyllfa o ran Covid yn Sir Gaerfyrddin.  Tynnodd yr Arweinydd sylw at y ffaith bod yr achos cyntaf o Omicron, amrywiolyn newydd Covid-19, wedi'i gadarnhau yng Nghymru fel y cyhoeddwyd gan Iechyd Cyhoeddus Cymru ddydd Gwener diwethaf.  Ar sail profiad, roedd yn debygol y byddai nifer yr achosion yn cynyddu wrth i'r amrywiolyn newydd ledaenu drwy gymunedau.  Nid oedd fawr o gadarnhad ynghylch cyfradd drosglwyddo'r amrywiolyn, ond roedd wedi cyrraedd man lle roedd yn cael ei drosglwyddo yn y gymuned yn Lloegr a oedd yn golygu ei bod yn anochel y byddai'n cyrraedd Cymru a Sir Gaerfyrddin gydag amser.

Wrth roi trosolwg i'r Aelodau o'r cyngor a roddwyd gan Iechyd Cyhoeddus Cymru, ailadroddodd yr Arweinydd bwyntiau a godwyd mewn cyfarfodydd blaenorol, sef mai'r ffordd orau o ddiogelu rhag amrywiolion newydd Coronafeirws fyddai derbyn y brechlyn sy'n cael ei gynnig.  Cadarnhawyd, o ddydd Llun ymlaen, y byddai pob oedolyn yng Nghymru yn cael cynnig brechiad erbyn diwedd mis Ionawr ac anogodd yr Arweinydd bawb a oedd yn bresennol i wneud pob ymdrech i fynd i'w hapwyntiad a derbyn y cynnig.

Dywedwyd wrth yr Aelodau bod disgwyl i Lywodraeth Cymru wneud cyhoeddiad yn ddiweddarach yr wythnos hon a'i bod yn debygol y byddai mesurau newydd yn cael eu cyflwyno.

Rhoddwyd trosolwg i'r Aelodau o'r niferoedd ledled Cymru.   Ar 5 Rhagfyr 2021, roedd gan Gymru gyfradd achosion o 484.2 fesul 100,000.  Dywedwyd bod y gyfradd yn Sir Gaerfyrddin wedi gostwng o 483.1 o achosion fesul 100,000 i 421.7 o achosion fesul 100,000.

Hefyd, roedd yn galonogol nodi, ar 28 Tachwedd, 2021, fod dros 695,850 o frechlynnau wedi'u rhoi ledled rhanbarth Hywel Dda. Roedd dros 106,000 o'r rhain yn frechlynnau atgyfnerthu.

PENDERFYNWYD llofnodi bod cofnodion cyfarfod y Cyngor a gynhaliwyd ar 10 Tachwedd 2021 yn gofnod cywir.

Cafodd y Cyngor adroddiad a roddodd yr atodiad gofynnol i gytundeb rhwng awdurdodau Partneriaeth Pensiwn Cymru i'w gymeradwyo.

Dywedwyd bod y Cytundeb Rhwng Awdurdodau wedi cael ei adolygu gan Weithgor Swyddogion Partneriaeth Pensiwn Cymru a Burges Salmon, sef ymgynghorwyr cyfreithiol Partneriaeth Pensiwn Cymru, i alluogi'r canlynol:

·     bod cynrychiolydd aelodau'r cynllun yn gwasanaethu ar Gyd-bwyllgor Llywodraethu Partneriaeth Pensiwn Cymru,

·     penodi Dyranwyr ar gyfer yr Is-gronfeydd Marchnad Breifat,

·     gwahanol fân newidiadau neu ddiweddariadau eraill ers sefydlu Partneriaeth Pensiwn Cymru.

Roedd atodiad i ganiatáu ar gyfer y newidiadau wedi'i gynnwys yn atodlen 1 yr adroddiad.

PENDERFYNWYD cymeradwyo'r atodiad i Gytundeb Rhwng Awdurdodau Partneriaeth Pensiwn Cymru.

Cyhoeddodd y Cadeirydd fod yr eitem hon wedi'i thynnu'n ôl er mwyn caniatáu i'r Gweithgor Adolygu'r Cyfansoddiad gynnal trafodaeth bellach.

Cafodd y Cyngor adroddiad a oedd yn darparu cynnig i wneud cynnydd o ran cwblhau adfer mynediad cyhoeddus ar hen safle glo brig Gilfach Iago drwy sicrhau cyllid ac ymgymryd â'r prosesau cyfreithiol gofynnol.

Dywedwyd, pe na bai cymeradwyaeth yn cael ei rhoi, y byddai Celtic Energy yn parhau i fod yn atebol am yr amodau cynllunio presennol mewn perthynas ag adfer ffyrdd a'r hawliau tramwy cyhoeddus ar draws y safle, ffyrdd nad oedd eu hangen.  Yn ogystal, fel y nodwyd yn yr adroddiad, roedd risg uchel na fyddai Celtic Energy yn cyflawni gwaith adfer boddhaol ar hyn o bryd.

Ar ôl ymchwilio i'r holl opsiynau ar gyfer adfer mynediad cyhoeddus ar draws yr hen safle glo brig, ystyriwyd mai'r argymhelliad a amlinellwyd yn yr adroddiad oedd yr opsiwn gorau posibl ar gael o ran y gallu i gyflawni a chyllid.  Argymhellwyd felly y dylid cymeradwyo'r cynnig, a bod yr Awdurdod yn cymryd cyfrifoldeb i sicrhau bod mynediad cyhoeddus priodol yn cael ei adfer mewn modd amserol.

Cafwyd ymholiad yngl?n â Celtic Energy ac a oedd y Cyngor yn hyderus y byddai’n derbyn taliad. Dywedwyd, yn unol â'r ateb a argymhellwyd, fel y nodwyd yn yr adroddiad, fod Celtic Energy Ltd wedi bod yn rhan o drafod yr ateb ac felly rhagwelir y bydd yn cydymffurfio'n llawn â'r cytundeb â'r Cyngor.

PENDERFYNWYD

7.1.1.   cymeradwyo'r cynnig i wneud cais i'r Llys Ynadon am ailddosbarthu tair ffordd ddiddosbarth i statws llwybr ceffylau;

7.1.2.    derbyn y setliad ariannol a gynigir gan Celtic Energy i gyflawni a chymryd cyfrifoldeb dros yr holl waith adfer mynediad cyhoeddus ar draws yr hen safle glo brig.

[SYLWER: Roedd y Cyng. S J.G. Gilasbey wedi datgan buddiant yn y mater hwn yn gynharach, ac arhosodd yn y cyfarfod wrth i'r eitem gael ei thrafod ond yna gadawodd cyn cynnal y bleidlais.  Mae gan y Cynghorydd Gilasbey ollyngiad gan y Pwyllgor Safonau i siarad ond nid i bleidleisio.]

Mewn ymateb i ymholiad a godwyd mewn perthynas â rhif 5.1, cadarnhawyd bod yr adolygiad o BOB ysgol yn Sir Gaerfyrddin wedi dechrau fel rhan o'r Rhaglen Moderneiddio Addysg.  Fodd bynnag, oherwydd natur gymhleth yr adolygiad, ni phenderfynwyd eto pryd y byddai'r adolygiad yn cael ei gwblhau.  Sicrhawyd yr Aelodau y byddent yn cael y wybodaeth ddiweddaraf am y cynnydd.

PENDERFYNWYD YN UNFRYDOL dderbyn adroddiad cyfarfod y Cabinet a gynhaliwyd ar 8 Tachwedd, 2021.

PENDERFYNWYD YN UNFRYDOL dderbyn adroddiad cyfarfod y Cabinet a gynhaliwyd ar 22 Tachwedd, 2021.

Bod y Cyngor hwn yn:

1)    Cydnabod ymdrech fawr a phroffesiynoldeb Heddlu Dyfed Powys wrth gyflawni ei ddyletswyddau.

2)    Cydnabod pa mor bwysig yw galwadau gan aelodau o'r cyhoedd o ran cynorthwyo'r Heddlu drwy roi gwybod am ddigwyddiadau a rhoi gwybodaeth am faterion sy'n ymwneud â throsedd ac anhrefn.

3)    Nodi bod trigolion Sir Gaerfyrddin yn ei chael hi'n anodd cael gafael ar y system galwadau 101 o ran adrodd oherwydd oedi hir wrth ateb.

Felly mae'r Cyngor yn:

Gofyn yn barchus i Brif Gwnstabl Heddlu Dyfed Powys drefnu i ailwampio'r system galwadau 101 a fydd yn adennill hyder trigolion Sir Gaerfyrddin wrth ddefnyddio'r system hon, a fydd yn ei dro yn rhoi darlun mwy cywir o ystadegau sy'n ymwneud â throsedd ac anhrefn.

Bu'r Cyngor yn ystyried y Rhybudd o Gynnig canlynol a gyflwynwyd gan y Cynghorydd John James:-

“Bod y Cyngor hwn:

1)    Yn cydnabod y proffesiynoldeb a'r ymdrechion mawr y mae Heddlu Dyfed-Powys yn eu gwneud wrth gyflawni ei ddyletswyddau

2)    Yn cydnabod ymhellach mor bwysig yw galwadau gan aelodau o'r cyhoedd o ran cynorthwyo'r Heddlu drwy riportio digwyddiadau a rhoi gwybodaeth am faterion yn ymwneud â throseddau ac anhrefn.

3)    Yn nodi bod trigolion Sir Gaerfyrddin yn ei chael hi'n anodd defnyddio'r system galw 101 i riportio digwyddiadau oherwydd oedi hir cyn ateb.

Mae'r Cyngor felly:

Yn galw, gyda pharch, ar Brif Gwnstabl Heddlu Dyfed-Powys i gychwyn ailwampio'r system galw 101 a fydd yn adfer hyder trigolion Sir Gaerfyrddin wrth ddefnyddio'r system hon a fydd yn ei dro yn rhoi darlun mwy cywir o ystadegau troseddau ac anhrefn.”

Eiliwyd y cynnig.

Rhoddwyd cyfle i gynigydd ac eilydd y Cynnig siarad o blaid y Cynnig a bu iddynt amlinellu'r rhesymau dros ei gyflwyno, fel y'u nodwyd yn y Cynnig.

Gwnaed datganiadau o blaid ac yn erbyn y Cynnig.

Yn dilyn pleidlais 

PENDERFYNWYD cefnogi'r Rhybudd o Gynnig gwreiddiol a'i gyfeirio i'r Cabinet.

Dywedodd y Cadeirydd nad oedd dim cwestiynau wedi dod i law gan y cyhoedd.

“O ystyried y fenter wych gan Gyngor Sir Caerfyrddin o ran gweithio ar strategaeth newydd i ddatblygu nodweddion a mannau awyr agored naturiol, a ellir herio ceisiadau cynllunio ar y CDLl presennol a'r CDLl arfaethedig drwy'r strategaeth hon? Os felly, oni ddylai hyn fod ar frig unrhyw ystyriaethau pan ddaw ceisiadau cynllunio i law, ynghyd â barn trigolion am gadw mannau Gwyrdd yn eu bro?”

“O ystyried y fenter wych gan Gyngor Sir Caerfyrddin o ran gweithio ar strategaeth newydd i ddatblygu nodweddion a mannau awyr agored naturiol, a ellir herio ceisiadau cynllunio ar y CDLl presennol a'r CDLl arfaethedig drwy'r strategaeth hon? Os felly, oni ddylai hyn fod ar frig unrhyw ystyriaethau pan ddaw ceisiadau cynllunio i law, ynghyd â barn trigolion am gadw mannau Gwyrdd yn eu bro?”

Ymateb gan y Cynghorydd Alun Lenny - Cadeirydd y Pwyllgor Cynllunio:-

Hoffwn ddiolch i'r Cynghorydd Gary Jones am y cwestiwn – gan mai dyma'r cwestiwn cyntaf i mi ei gael yn ystod dros chwe blynedd fel Cadeirydd y Pwyllgor Cynllunio! Fodd bynnag, rhaid imi gyfaddef fy mod wedi drysu ychydig ynghylch pam y cyfeirir y cwestiwn ataf i, gan fod gennym Aelod Cabinet sy'n gyfrifol am Gynllunio – gan gynnwys y Strategaeth Seilwaith Gwyrdd a Glas a'r CDLl ar ei newydd wedd.  Ond does dim ots, rwy'n ddigon hapus i ymateb.  

Fel y g?yr yr aelodau, nod y strategaeth seilwaith gwyrdd a glas yw creu rhwydwaith o fannau a choridorau naturiol a lled-naturiol rhwng trefi a phentrefi, ac yn mynd drwyddynt – parciau, rhandiroedd, perthi, coetiroedd ac yn y blaen.  Yn wir, mae'n fenter ragorol a allai helpu i gyflawni llawer o amcanion corfforaethol y Cyngor, gan gynnwys datgan argyfwng hinsawdd ym mis Chwefror 2019.  

Wrth gwrs, mae nifer o bolisïau eisoes wedi'u cynnwys yn y CDLl presennol sy'n adlewyrchu'r pwyslais ar warchod a gwella'r amgylchedd naturiol, yn ogystal â hyrwyddo dylunio da – megis tai carbon niwtral.  Datblygwyd yr agenda hon ymhellach yn y CDLl Diwygiedig lle mae creu lleoedd a seilwaith gwyrdd yn rhan fawr o'r gofynion ar gyfer datblygiadau newydd.   

Mae'r CDLl a phenderfynu ar geisiadau cynllunio yn seiliedig ar brosesau ymgynghori – gan gynnwys y rhai ag aelodau o'r cyhoedd a'n cydweithwyr mewn Parciau a Hamdden, ac Ecoleg. Mae'r rhain yn cyfrannu at y broses o wneud penderfyniadau, ac mae unrhyw sylwadau cynllunio perthnasol a thystiolaeth yn cael sylw dyledus fel rhan o'r broses hon.  

O ran y Strategaeth Seilwaith Gwyrdd a Glas, yn wir, bydd yn cael ei defnyddio i lywio'r broses o wneud penderfyniadau ac i lywio'r CDLl Diwygiedig sy'n cael ei ddatblygu – ochr yn ochr â llawer o wybodaeth, polisïau a thystiolaeth arall.  Er nad yw o reidrwydd yn bwysicach na ffactorau eraill, caiff y strategaeth ei llywio gan ymatebion i'r ymgynghoriad gan amrywiaeth o gyrff a phartïon â buddiant – a rhoddir ystyriaeth lawn i adborth o'r fath bob amser.  

Mae'n rhaid inni fel Cyngor, a'r Pwyllgor Cynllunio, bwyso a mesur gofynion amrywiol yn erbyn polisïau a thystiolaeth bob amser ac ystyried materion mewn modd mor wrthrychol â phosibl. Mae gan gynllunio berthynas allweddol â gweledigaeth adfywio'r cyngor hwn a'r modd y caiff ei rhoi ar waith.  Rydym yn buddsoddi miliynau o bunnoedd yn Llanelli yn enwedig, yng Nghaerfyrddin, yn Rhydaman ac yn ein trefi marchnad llai mewn ardaloedd gwledig. Mae ar bobl ifanc angen addysg ar gyfer yr 21^ain ganrif, swyddi da –  ...  Gweld y cofnodion lawn ar gyfer eitem 11.1

“Des i o hyd i'r blwch nwy hwn wrth gasglu sbwriel yn y pentref. Does dim gwybodaeth ar y botel ynghylch ble i'w dychwelyd, felly archebais slot yn Nhrostre. Roeddwn yn gwybod y byddai tâl ond cefais fy syfrdanu gan y tâl o £20. Bydd hyn yn annog pobl i beidio â'u dychwelyd yma a bydd yn atal pobl rhag ailgylchu. Deallaf fod 'Cwm Environmental' yn gwmni annibynnol, ond a allwn ddylanwadu arno mewn unrhyw ffordd i ddiwygio hyn, a chodi tâl mewn enw?”

“Des i o hyd i'r blwch nwy hwn wrth gasglu sbwriel yn y pentref. Does dim gwybodaeth ar y botel ynghylch ble i'w dychwelyd, felly archebais slot yn Nhrostre. Roeddwn yn gwybod y byddai tâl ond cefais fy syfrdanu gan y tâl o £20. Bydd hyn yn annog pobl i beidio â'u dychwelyd yma a bydd yn atal pobl rhag ailgylchu. Deallaf fod 'Cwm Environmental' yn gwmni annibynnol, ond a allwn ddylanwadu arno mewn unrhyw ffordd i ddiwygio hyn, a chodi tâl mewn enw?”

Ymateb y Cynghorydd Hazel Evans - yr Aelod o’r Bwrdd Gweithredol dros yr Amgylchedd:-

Mae'r taliadau a godir ar hyn o bryd gan CWM yn adlewyrchu cost wirioneddol gwaredu blychau nwy gan eu bod yn cael eu hystyried yn wastraff peryglus a rhaid eu gwaredu mewn modd diogel a phriodol. Mae'r tâl yn cwmpasu'r costau gweithredol sy’n gysylltiedig â thrin, storio, cludo a gwaredu gan arbenigwr awdurdodedig.

Oherwydd yr amrywiaeth eang o silindrau a dderbynnir, e.e. diffoddwyr tân, bylchau nwy, silindrau heliwm, silindrau nwy Calor ac ati mae CWM yn codi dau fath o dâl: £20.00 ar gyfer silindrau mawr ac £8 ar gyfer silindrau llai.

Er y gallaf ddeall sail y cwestiwn, rydym wrth gwrs yn dibynnu ar bobl i waredu'r eitemau mewn modd cyfrifol. Bydd dyletswydd gofal ar weithredwyr masnachol i waredu eitemau o'r fath mewn modd diogel. Fodd bynnag, rwy'n cydnabod y bydd rhywfaint o arferion diegwyddor yn digwydd a allai achosi problemau yn ein cymunedau.

Rwy'n fodlon ymchwilio i'r mater i gadarnhau'r ffeithiau. Mae CWM, wrth gwrs, yn endid masnachol ynddo'i hun felly ni fyddai disgwyl i CWM ysgwyddo'r costau gwaredu. Y Cyngor fyddai'n gwneud hynny. Fel yr ydych wedi dweud, mae mannau sy'n derbyn y silindrau yn ôl.

Nid oedd unrhyw gwestiynau ategol.

Dywedodd y Cadeirydd fod y cofnodion a amlinellir ar agenda 12.1 – 12.3 ar gael i'w gweld ar wefan y Cyngor.

Yn unol â Rheol Gweithdrefn Gorfforaethol 2.4 cytunodd y Cadeirydd, yn dilyn cais, i ganiatáu cais brys am y wybodaeth ddiweddaraf am y difrod a achoswyd o ganlyniad i Storm Barra. 

Dywedodd y Prif Weithredwr wrth Aelodau'r Cyngor fod y gwyntoedd difrifol gyda'r hwyr wedi achosi difrod strwythurol helaeth i ddau adeilad Cyngor gan bwysleisio nad oedd unrhyw un wedi'i anafu.

Dywedwyd bod y gwynt wedi tynnu rhan o do Ysgol Bryngwyn a bod asesiad llawn o'r difrod yn cael ei gynnal yn ystod y bore hwnnw.  Er bod y to wedi'i wneud yn ddiogel gyda chymorth y Gwasanaeth Tân, roedd y briffordd yn dal i fod ar gau. Yn y cyfamser, byddai holl ddisgyblion Ysgol Bryngwyn yn dysgu ar-lein.  Byddai cynlluniau adfer ac atgyweirio yn cael eu llunio yn unol â hynny.

Dywedwyd ymhellach fod difrod sylweddol wedi'i achosi i do un o'r adeiladau sy'n cael eu datblygu fel rhan o Gynllun Denu Pentywyn.  Roedd malurion y to wedi'u chwythu i dir y Weinyddiaeth Amddiffyn.  Byddai gwybodaeth yn cael ei rhannu â phartïon perthnasol yn y pentref.

Yn ogystal, roedd timau wedi ymateb i nifer o alwadau gan denantiaid.

Roedd yr Aelodau am ddiolch i'r holl staff, contractwyr a gwasanaethau brys a weithiodd yn ddiflino drwy gydol y nos i wneud sefyllfaoedd yn ddiogel mewn tywydd garw.