Agenda a Chofnodion

Derbyniwyd ymddiheuriadau am absenoldeb gan Gynghorydd P. M. Edwards.

Ni chafwyd dim datganiadau ynghylch chwip waharddedig.

Dywedodd y Cadeirydd nad oedd dim cwestiynau wedi dod i law gan y cyhoedd.

Cafodd y Pwyllgor eglurhad am beidio â chyflwyno'r adroddiad craffu canlynol:

·     Cynllun Rheoli Asedau Priffyrdd

Nododd yr Aelodau y dyddiad cyflwyno diwygiedig, sef 25 Tachwedd 2021.

PENDERFYNWYD YN UNFRYDOL nodi'r eglurhad am beidio â chyflwyno'r adroddiad.

Derbyniodd y Pwyllgor adroddiad ar Ymateb i Lifogydd Mewn Argyfwng - Trefniadau Digwyddiadau Storm. Roedd yr adroddiad, a gyflwynwyd gan yr Aelod Cabinet dros yr Amgylchedd, yn darparu gwybodaeth fanwl am sut mae'r Cyngor ar hyn o bryd yn delio â digwyddiadau stormydd sy'n achosi llifogydd eang ac yn ymateb iddynt ac yn cynnwys y camau y gellid eu disgwyl gan y Cyngor.

Ystyriodd aelodau'r Pwyllgor yr egwyddorion a nodwyd yn yr adroddiad ar gyfer ymateb i lifogydd yn ystod y cam ymateb i argyfwng.

Nododd yr Aelodau fod y patrwm o ran stormydd gaeaf amlach a oedd yn gofyn am ymateb brys wedi cynyddu dros y blynyddoedd diwethaf. 

Roedd yr adroddiad yn canolbwyntio ar brif agweddau'r cam gweithredol ar gyfer ymateb i argyfwng a gwybodaeth am y gwaith glanhau ffisegol uniongyrchol a oedd yn rhan o'r cam adfer ac yn ogystal, roedd yn cyfeirio at agweddau ehangach y cam ymateb ac adfer ar ôl y digwyddiad.

Mewn ymateb i storm a arweiniodd at lifogydd sylweddol, nodwyd y camau penodol canlynol i reoli digwyddiad o'r fath:

· Y cam cynllunio cyn y storm;

· Cam ymateb adweithiol ar unwaith yn ystod llifogydd;

·Cam ymateb ac adfer yn syth ar ôl y digwyddiad.

Rhoddodd yr Aelodau ystyriaeth i'r cynnwys canlynol yn yr adroddiad:

·       Asiantaethau partner

·       Timau Llifogydd Argyfwng Cyngor Sir Caerfyrddin (trosolwg)

·       Cyfrifoldebau a Swyddogaethau Statudol (yn gysylltiedig â llifogydd)

·       Proses Arfaethedig Cyngor Sir Caerfyrddin ar gyfer Ymateb i Lifogydd .

·       Cyfrifoldeb Perchenogion Eiddo Preifat

·       Camau Gweithredu Hirdymor ar ôl storm

Rhoddwyd sylw i'r sylwadau/ymholiadau canlynol wrth drafod yr adroddiad:-

·       Mynegwyd diolch i'r Swyddogion am lunio adroddiad cynhwysfawr a oedd yn rhoi gwybodaeth a oedd wedi'i nodi'n glir.

·       Gofynnwyd am eglurhad ar lefel cyfrifoldeb Llywodraeth Cymru a Chyfoeth Naturiol Cymru (CNC) o ran yr afon a achosodd y llifogydd sylweddol ym Mhensarn, Caerfyrddin.  Eglurodd Pennaeth y Gwasanaethau Amgylcheddol a Gwastraff fod llifogydd o brif afon yn gyffredinol yn dod o dan gyfrifoldeb CNC o dan ymbarél swyddogaethau llifogydd ac amgylcheddol ehangach Llywodraeth Cymru.  Mewn perthynas â'r llifogydd ym Mhensarn, dywedwyd bod y llifogydd wedi'u hachosi gan gyfuniad o ffactorau gan gynnwys y ffaith nad oedd d?r glaw yn gallu llifo o'r tu ôl i'r amddiffynfa rhag llifogydd oherwydd lefel d?r uchel afon Tywi.  Dywedodd Pennaeth y Gwasanaethau Amgylcheddol a Gwastraff wrth y Pwyllgor fod y Cyngor yn ceisio cyllid gan Lywodraeth Cymru er mwyn gwneud rhagor o waith i archwilio'r hyn y gellir ei wneud i leddfu'r problemau llifogydd yn ardal Pensarn, Caerfyrddin.

·       Gwnaed sylw bod y wybodaeth a roddwyd am y cynnydd yn nifer y stormydd ac effaith hynny ar gymunedau yn peri gofid ac yn debygol o fod oherwydd newid yn yr hinsawdd. 

Nodwyd er bod gan ddeiliaid tai a busnesau eu cyfrifoldebau eu hunain, gofynnwyd pa waith oedd yn cael ei wneud i annog cymunedau ac yn enwedig cymunedau agored i niwed i gael cynllun mewn argyfwng a wardeiniaid argyfwng hyfforddedig?  Cytunodd Pennaeth y Gwasanaethau Amgylcheddol a Gwastraff ei bod yn bwysig i gymunedau geisio bod mewn sefyllfa  ...  Gweld y cofnodion lawn ar gyfer eitem 5.

(Nodyn: Yn gynharach, datganodd y Cynghorydd J Gilasbey ddiddordeb mewn gweithred yn yr eitem hon).

Derbyniodd y Pwyllgor Adroddiad Perfformiad Chwarter 1 2021/22 ar gyfer y cyfnod o 1 Ebrill i 30 Mehefin 2021 a gyflwynwyd gan yr Aelodau Cabinet dros Ddiogelu'r Cyhoedd a'r Amgylchedd, Cymunedau a Materion Gwledig a Gofal Cymdeithasol ac Iechyd mewn perthynas â'r meysydd sy'n dod o dan eu portffolio a chylch gwaith y Pwyllgorau.

Roedd yr adroddiad yn manylu ar y cynnydd a wnaed yn erbyn y camau gweithredu a'r mesurau yn y Strategaeth Gorfforaethol ac ar gyflawni'r 13 Amcan Llesiant. Nododd y Pwyllgor mai 2021/22 oedd y flwyddyn gyntaf y byddai'r Cyngor yn ei hunanarfarnu ac yn adrodd arni o dan delerau Deddf Llywodraeth Leol ac Etholiadau (Cymru) 2021, yn enwedig Rhan 6 sy'n ymwneud â Pherfformiad a Llywodraethu.

Cyflwynwyd y sylwadau/ymholiadau canlynol yn ymwneud â'r camau sy'n gysylltiedig â phortffolio'r Amgylchedd:-

• Mewn ymateb i ymholiad a godwyd o ran cam gweithredu PAM/043, cadarnhaodd yr Aelod Cabinet dros yr Amgylchedd fod y targedau cynyddol oherwydd eu bod yn darged chwarterol cronnol.

• Cyfeiriwyd at y tân yng nghyfleuster adennill deunyddiau CWM Environmental, Nantycaws, Caerfyrddin.  Gofynnwyd a fyddai'r yswiriant yn cwmpasu unrhyw ddirwy a geir o ganlyniad i beidio â chyrraedd unrhyw dargedau?  Cadarnhaodd yr Aelod Cabinet dros yr Amgylchedd na fyddai'r yswiriant yn cwmpasu unrhyw ddirwyon, ond rhoddodd sicrwydd i'r aelodau y byddai trafodaethau cadarn yn cael eu cynnal gyda Llywodraeth Cymru ar ddiwedd y flwyddyn, os oes angen.

Dywedodd Cyfarwyddwr yr Amgylchedd wrth yr Aelodau na chaniateir yswirio yn erbyn materion a oedd yn ofyniad cyfreithiol/statudol.  Yn ogystal, dywedodd fod yswirwyr CWM Environmental Ltd wedi derbyn atebolrwydd mewn perthynas â'r tân a bod trafodaethau'n cael eu cynnal ar hyn o bryd.  Yn ogystal, roedd Llywodraeth Cymru wedi cael gwybod am y digwyddiad a'r sefyllfa bresennol ac er y byddai tabl cynghrair ar gyfer targedau yn parhau i gael ei gyflwyno, oherwydd y camau a oedd ar waith i gywiro materion, roedd dirwy yn annhebygol.

• Dywedodd y Pennaeth Priffyrdd a Thrafnidiaeth, mewn ymateb i ymholiad a godwyd mewn perthynas â glanhau'r gwter, fod y Cyngor yn gweithredu o fewn y gyllideb a ddyrannwyd ar hyn o bryd a bod 2 weithiwr glanhau cwteri llawn-amser a 2 ran-amser yn gweithio ledled Sir Gaerfyrddin ar hyn o bryd . Mewn ymateb i ymholiad pellach yngl?n â'r gyllideb a ddyrannwyd, dywedodd y Pennaeth Priffyrdd a Thrafnidiaeth, yn ogystal â rheoli'r rhaglen arolygiadau a gynlluniwyd ymlaen llaw, fod sefyllfaoedd adweithiol yn bennaf oherwydd y tywydd.

• Dywedwyd, mewn perthynas ag arsylwadau blaenorol ynghylch pennu targedau perthnasol, nad oedd yn ymddangos bod y targedau presennol yn uchelgeisiol nac yn ymdrechu i wella proses neu berfformiad drwy barhau i wneud yr hyn a wnaed bob amser.  Cwestiynwyd dilysrwydd y targedau a ddyfynnwyd.
  
  

• Cyfeiriwyd at gam gweithredu rhif 14813 a nodwyd ar dudalen 38 o'r pecyn agenda 'Cyflwyno prosiect Cam 1 Re:fit Cymru (Effeithlonrwydd Ynni) i gyflawni arbedion ynni/carbon'  Gofynnwyd am eglurder ynghylch a ddylai'r cam gweithredu hwn nodi 'heb  ...  Gweld y cofnodion lawn ar gyfer eitem 6.

Rhoddodd y Pwyllgor ystyriaeth i adroddiad ar Strategaeth Wastraff i'r Dyfodol a gyflwynwyd gan yr Aelod Cabinet dros yr Amgylchedd.

Roedd yr adroddiad yn cynnwys gwybodaeth am y strategaeth, camau gweithredu ac ystyriaethau arfaethedig i'r dyfodol ar gyfer y Gwasanaeth Gwastraff, er mwyn cyrraedd targed ailgylchu o 70% erbyn 2024/25 a darparu sylfaen ar gyfer gwelliannau i sicrhau dim gwastraff erbyn 2050.

Rhoddwyd sylw i'r sylwadau/ymholiadau canlynol wrth drafod yr adroddiad:-

·       Cyfeiriwyd at yr adran Cymharu Gwasanaethau a Pherfformiad yn yr adroddiad. Mewn perthynas â'r tabl a oedd yn disgrifio'r perfformiad yn erbyn dull casglu'r 22 Awdurdod yng Nghymru yn 2019/20, gwelwyd ei bod yn ymddangos nad oedd  cyfradd ganrannol y gyfradd ailddefnyddio, ailgylchu a chompostio ar gyfartaledd ar draws yr Awdurdodau yn dangos fawr o wahaniaeth er bod rhai eisoes wedi mabwysiadu dull y Glasbrint. Pwysleisiodd yr Aelod Cabinet dros yr Amgylchedd y bvddai Llywodraeth Cymru ond yn darparu'r cyllid angenrheidiol pe bai'r Awdurdod yn mabwysiadu dull y Glasbrint.

Yn ogystal, eglurwyd i'r Aelodau y byddai'r fethodoleg hon yn hwyluso deunyddiau glanach gan leihau halogi sy'n galluogi ailgylchu hwylus yn y DU. Eglurodd Pennaeth y Gwasanaethau Amgylcheddol a Gwastraff mai'r anawsterau mewn perthynas â'r tabl cymharu oedd na nodwyd y waelodlin lle dechreuodd Awdurdodau Lleol cyn mabwysiadu dull y Glasbrint.

Yn ogystal, hysbyswyd yr Aelodau fod dull y Glasbrint yn y bôn yn croesawu economi gylchol, gan alluogi gwell defnydd o ddeunyddiau sy'n bodoli eisoes a mabwysiadu deunyddiau o ansawdd gwell sy'n cefnogi cyfansoddiad yr economi gylchol.

·       Er mwyn codi ymwybyddiaeth a rhoi gwybod i ddeiliaid tai am ba ddeunydd i'w osod ym mha fag a hyrwyddo ailgylchu, awgrymwyd y dylid dosbarthu taflen ochr yn ochr â'r dosbarthiadau blynyddol. Dywedodd Rheolwr y Gwasanaethau Amgylcheddol, mewn perthynas â chasgliadau bagiau du a bagiau ailgylchu glas, y byddai llythyrau addysgol yn cael eu dosbarthu i aelwydydd lle nodwyd bod problem. Byddai hyn yn cael ei ategu gan ymweliad os oes angen.

·       Gofynnwyd, pe bai dull y Glasbrint yn cael ei fabwysiadu, a fyddai'r canolfannau ailgylchu gwydr yn aros yn eu lle gan eu bod yn wasanaeth hanfodol i bob cymuned?  Eglurodd Rheolwr y Gwasanaethau Amgylcheddol y byddai'r rhwydwaith presennol o Safleoedd Casglu Gwydr yn cael ei leihau a byddai hyn yn cael ei ystyried ar y sail y byddai'r safle a ddefnyddir fwyaf yn cael ei gadw. Fodd bynnag, ni fyddai'r broses hon ar waith nes bod y casgliadau gwydr wythnosol o d? i d? ar waith ledled y Sir yn 2024.

·       Mynegwyd pryder yn adleisio'r pryderon a godwyd yn y Dadansoddiad Thematig o'r gwaith Ymgysylltu ynghylch Casgliadau Gwastraff a atodir i'r adroddiad ynghylch casglu 3 bag du bob tair wythnos a'r posibilrwydd y byddai'r cynnig yn cynyddu'r tebygolrwydd o fermin, arogleuon a thipio anghyfreithlon mewn cymunedau. Cyfeiriodd yr Aelod Cabinet dros yr Amgylchedd at adran yn yr adroddiad, a nododd fod Cyngor Sir Caerfyrddin, yn 2017, wedi comisiynu arolwg dadansoddi gwastraff i nodi'r elfennau y gellir eu hailgylchu o wastraff gweddilliol a waredwyd drwy'r casgliadau gwastraff gweddilliol o d? i  ...  Gweld y cofnodion lawn ar gyfer eitem 7.

Cafodd y Pwyllgor adroddiad a nodai'r cynnydd a wnaed mewn perthynas â cheisiadau neu atgyfeiriadau a oedd wedi deillio o gyfarfodydd blaenorol yn ystod 2020/21 a 2021/22.

PENDERFYNWYD YN UNFRYDOL dderbyn yr adroddiad.

Derbyniodd y Pwyllgor adroddiad i'w ystyried mewn perthynas ag atgyfeiriad gan y Pwyllgor Craffu -Cymunedau ac Adfywio mewn perthynas â darparu palmentydd mewn ardaloedd gwledig.

Wrth ystyried Adroddiad Blynyddol Drafft y Cyngor ar gyfer 2020/21, cyfeiriodd Aelodau'r Pwyllgor Craffu - Cymunedau ac Adfywio yn ei gyfarfod ar 1 Gorffennaf, 2021 at y cynnydd mewn cerdded a beicio yn ystod y pandemig a diffyg palmentydd ar briffyrdd cyhoeddus mewn llawer o ardaloedd gwledig i hwyluso cerdded diogel, gyda dros 300 o geisiadau am balmentydd heb eu penderfynu ar hyn o bryd. Mynegwyd barn y dylai'r Awdurdod archwilio'r sefyllfa hon, o bosibl drwy Gr?p Gorchwyl a Gorffen. Gan nad oedd y mater hwn yn dod o dan faes gorchwyl y Pwyllgor, cytunodd Aelodau'r Pwyllgor Craffu - Cymunedau ac Adfywio i gyfeirio'r mater at y Pwyllgor Craffu - Diogelu'r Cyhoedd a'r Amgylchedd.

Yn ogystal, roedd yr adroddiad hefyd yn cynnwys gwybodaeth am drafodaeth a gafodd ei chynnal yng nghyfarfod y Pwyllgor Polisi ac Adnoddau ar 21 Gorffennaf 2021 a oedd yn mynegi pryder ynghylch yr ôl-groniad o geisiadau am ddarparu palmentydd, mewn ardaloedd gwledig.

I gydnabod bod y mater hwn yn dod o dan faes gorchwyl y Pwyllgor hwn, nodwyd bod y mater hwn yn bryder sylweddol yr oedd angen ei archwilio ymhellach.  Cynigiwyd felly bod y Pwyllgor hwn yn derbyn yr atgyfeiriad ac er mwyn i'r Pwyllgor ystyried y mater yn briodol, cynigiwyd y dylid cynnwys adroddiad ar Flaenraglen Waith y Pwyllgor i ddarparu gwybodaeth gefndir a gwybodaeth am y sefyllfa bresennol mewn perthynas â darparu palmentydd mewn ardaloedd gwledig. Eiliwyd y cynnig hwn.

PENDERFYNWYD YN UNFRYDOL:

9.1 fod yr atgyfeiriad gan y Pwyllgor Craffu - Cymunedau ac Adfywio yn cael ei dderbyn;

9.2 y dylid cynnwys adroddiad ar Flaenraglen Waith y Pwyllgor i ddarparu gwybodaeth gefndir a gwybodaeth am y sefyllfa bresennol o ran darparu palmentydd mewn ardaloedd gwledig

Cafodd y Pwyllgor restr o'r eitemau a fyddai'n cael eu hystyried yn ei gyfarfod nesaf ar 25 Tachwedd 2021.

PENDERFYNWYD derbyn y rhestr o'r eitemau i'w hystyried yng nghyfarfod nesaf y Pwyllgor ar 25 Tachwedd 2021.

PENDERFYNWYD llofnodi cofnodion cyfarfod y Pwyllgor Craffu - Diogelu'r Cyhoedd a'r Amgylchedd a gynhaliwyd ar 2 Gorffennaf, 2021 yn gofnod cywir.